Ahadquli Xolmuhammad o'g'li Savdogarlar ustozi 1-qism

“Haqiqiy omad kaliti yoxud savdogarlar ustozi” nomli kitob Imomi A’zamning shogirdi, 8-asrda yashab o‘tgan faqih olim va savdogar Abdulloh ibn Muborakning hayoti haqida hikoya qiladi.

Abdulloh ibn al-Muborak (hijriy 118 milodiy 726–797; arabcha: عبد الله بن المبارك)[1] Hishom ibn Abdulmalik davrida tugʻilgan. Abdulloh ibn Muborak oʻzining xotirasi va ilmga boʻlgan gʻayrati, hadis (muhaddis) toʻplashi va zohidligi bilan mashhur boʻlgan ilk taqvodor musulmon edi[2]. U amir al-moʻminin fi al-hadis unvoniga sazovor boʻlgan. Uning otasi Muborak Xurosonlik boʻlib, Hamadxon shahridagi Bani Xonala qabilasidan boʻlgan arab savdogarining mijozi (mavoli) boʻlgan, onasi esa xorazmlik ekani aytiladi[3]. Muborak keyinroq savdogarning qizi Hindga uylandi[3]. Aytishlaricha, Abdulloh ibn Muborak oʻz shahri Marvni tark etib, Hamadxonda yashab, Bagʻdodga tez-tez tashrif buyurgan hamda maʼzuralar qilgan[2]. Imom Ahmad Abdulloh ibn Muborak haqida quyidagicha fikr bildirgan: „ Ilm talab qilish uchun safarga undan ko‘ra ishtiyoqmandroq odam yo‘q“. Ustozlari orasida Sufyon Savriy va Abu Hanifa boʻlgan[4]. U „Kitob al-jihod“ nomli ilk musulmonlarning urush haqidagi hadis va so‘zlaridan iborat to‘plam va „Kitob az-zuhd va ar-raqo‘iq“ nomli zohidlik haqida kitob yozgan. U shuningdek, Tarsus va al-Masisa chegaralarida islom chegaralarini himoya qilish bilan mashhur boʻlgan va keyinchalik Horun ar-Rashid davrida, 797-yilda Furot yaqinidagi Xitda vafot etgan