รำเดี่ยวมาตรฐาน 2568 ชุด "ลงสรงโทนอิเหนา" มหาวิทยาลัยนเรศวร

การแสดงรำเดี่ยวมาตรฐานของนิสิตปริญญาตรี ชั้นปีที่ 4 สาขาวิชานาฏศิลป์ไทย
ภาควิชาศิลปะการแสดง คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
วันที่ 7 สิงหาคม 2568 ณ โรงละครเฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา พระบรมราชินีนาถ มหาวิทยาลัยนเรศวร

ลงสรงโทนอิเหนา

แสดงโดย นางสาวภัทรนันท์ มูลจนะบาตร์
อาจารย์ผู้ถ่ายทอดท่ารำ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.บวรนรรฏ อัญญะโพธิ์
อาจารย์ที่ปรึกษา ดร.รุ่งนภา ฉิมพุฒ

ประวัติความเป็นมา
การแสดงชุด ลงสรงโทนอิเหนา เป็นรำเดี่ยวที่แทรกอยู่ในละครใน เรื่อง อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนิง บทพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย บทร้องบรรยายถึง อิเหนาได้ทำการลงสรงทรงเครื่อง พร้อมเหน็บกริชคู่กายก่อนที่จะออกเดินทางไปรบ

เนื้อเรื่องกล่าวถึง เมื่อท้าวกะหมังกุหนิงและจรกาต้องการแย่งชิงนางบุษบา จึงยกกองทัพมาประชิดเมืองดาหา ฝ่ายท้าวกุเรปันซึ่งเป็นพระบิดาของอิเหนา เมื่อทราบจึงได้ส่งสาส์นไปยังอิเหนาให้ออกไปช่วยรบ อิเหนาจึงต้องจำยอมออกเดินทางไปเพื่อช่วยท้าวดาหาทำศึกตามธรรมเนียมราชประเพณี แต่ก่อนที่จะออกเดินทางอิเหนได้ทำการลงสรงทรงเครื่อง เพื่อความเป็นสิริมงคลในการยกทัพออกไปรบ

การแสดงชุด ลงสรงโทนอิเหนา ประดิษฐ์ท่ารำโดยเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรีร่วมกับคุณครูรุ่งและคุณครูทองอยู่ โดยมีเจ้าจอมมารดาแย้มเป็นผู้รำ ต่อมาได้ถ่ายทอดให้กับเจ้าจอมมารดาวาดและหม่อมแย้ม จนมาถึงท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ครูลมุล ยมะคุปต์ และครูเวณิกา บุนนาค ถ่ายทอดให้กับผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.บวรนรรฏ อัญญะโพธิ์

Standard Thai Classical Solo Dance Performance
Performed by fourth-year undergraduate students,
Program in Thai Classical Dance,
Department of Performing Arts, Faculty of Humanities, Naresuan University.
Date: August 7, 2025
Venue: Chalermprakiat 72nd Anniversary Queen Sirikit Theater, Naresuan University.

Inao’s Ablution (Long Song Thon Inao)

Performer: Ms. Phatthanan Moolchanabat
Dance Transmission Instructor: Assistant Professor Dr. Bowonnarat Anyapho
Academic Advisor: Dr. Rungnapa Chimpoot

Historical Background
The Long Song Thon Inao is a solo dance interlude embedded in the Lakhon Nai (court dance drama) Inao, specifically in the episode The Battle of Kamangkuning. The libretto was composed as a royal work by King Buddha Loetla Nabhalai (Rama II).

The accompanying lyrics describe Inao’s ceremonial ablution and dressing, during which he adorns himself in regal attire and girds his kris (sacred dagger) before departing for war.

The narrative recounts how Thao Kamangkuning and Joraka sought to seize Princess Bussaba, leading their armies to surround the city of Daha. Upon learning of this, Thao Kurepan, Inao’s father, sent a royal command for his son to aid in the defense. Bound by royal duty and custom, Inao prepared to march into battle to support the King of Daha. Before setting forth, he performed the ritual of ablution and dressing as an auspicious rite to ensure victory and protection in the forthcoming war.

The choreography of Long Song Thon Inao was initially created by Prince Pitakmontree in collaboration with Masters Rung and Thongyu, with Chao Chom Manda Yaem as its first performer. The dance was later transmitted to Chao Chom Manda Wad and Mom Yaem, and subsequently to Thanpuying Phaew Sanitwongse Na Ayudhya, Master Lamun Yamakup, and Master Wenika Bunnak. It was then passed down to Assistant Professor Dr. Bowonnarat Anyapho, thus preserving its lineage within the tradition of Thai classical dance.