Ахмети повикува на протест во Скопје во поддршка на поранешните лидери на УЧК

Лидерот на Демократската унија за интеграција (ДУИ), Али Ахмети, упати јавен повик до граѓаните да присуствуваат на протестот што ќе се одржи утре во Скопје, во поддршка на поранешните водачи на УЧК кои се соочуваат со судење во Хаг.

Протестот е закажан за 13 декември во 13:00 часот на плоштадот „Скендербег“ во главниот град Скопје. Организаторите порачаа дека собирот има за цел да се изрази солидарност со обвинетите и да се испрати порака дека, според нив, процесот во Хаг се води врз основа на политички мотивирани и неправедни обвинувања.

Ахмети истакна дека е важно „да се заштити вистината за историјата“ и да се оддаде почит на улогата на УЧК, која, како што нагласува, претставува значаен дел од идентитетот и достоинството на Албанците во регионот. Протестот се организира под слоганот „Јас сум УЧК“, кој веќе кружи на социјалните мрежи меѓу поддржувачите.
Организаторите очекуваат масовна излезност и мирен протест, чија главна порака ќе биде барање за фер третман и правичен судски процес за поранешните припадници на УЧК.

Кои се УЧК?

УЧК или ОВК (Ослободителна војска на Косово) се појави во средината на 90-тите години како вооружено албанско движење против режимот на Слободан Милошевиќ. Во почетокот дел од европските земји и меѓународни институции ја опишуваа како „терористичка организација“, поради нападите врз српските безбедносни сили и вооружените активности.

Со ескалацијата на кризата и интервенцијата на НАТО, односот на меѓународната заедница се промени, а УЧК почна да се третира како страна во конфликтот. По 1999 година дел од нејзините структури беа интегрирани во институциите на Косово, додека наводните воени злосторства се процесуираат индивидуално во Хаг.

Во 2001 година дел од поранешни припадници на УЧК формираа ново вооружено крило — ОНА (Ослободителна национална армија), кое дејствуваше на територијата на Македонија. Во првите месеци од конфликтот, македонските државни институции, како и тогашни високи функционери, јавно го опишуваа движењето со силно негативна терминологија.

Владините претставници и безбедносните органи често ги нарекуваа ОНА „терористи“, „екстремисти“ и „сепаратисти“, објаснувајќи дека групата се обидува да ја загрози територијалната целовитост на државата.

Во официјалните соопштенија од тогашното Министерство за внатрешни работи се користеше терминот „терористички групи“ за опис на вооружените структури што дејствуваа во тетовскиот и липковскиот регион.

Функционери од тогашната влада повикуваа меѓународната заедница да го осуди делувањето на ОНА како закана за стабилноста на државата.

Од друга страна, дел од меѓународните претставници — како ЕУ, НАТО и ОБСЕ — во првите месеци исто така ги опишуваа вооружените структури како „нелегални паравоени групи“, барајќи нивно разоружување и враќање на институционален дијалог.

Со интензивирање на кризата и почетокот на политичкото посредување, тој дискурс постепено се промени. Европските институции почнаа да инсистираат дека конфликтот треба да се реши политички, а акцентот го префрлија врз потребата од заштита на човековите права, поголема еднаквост на заедниците и институционални реформи — теми кои подоцна станаа основа на Охридскиот рамковен договор.

По потпишувањето на договорот и разоружувањето спроведено под надзор на НАТО, дел од поранешните припадници на ОНА беа реинтегрирани во институциите, а политичкото крило на движењето стана дел од легалниот политички систем, предводено од Али Ахмети.

Така, од почетните квалификации како „терористи“ и „сепаратисти“, дискурсот постепено се трансформираше кон гледиште дека кризата има длабоки политички и етнички корени и дека решението мора да се бара преку дијалог и институционални реформи.