Chế độ Thực Dân đã sụp đổ như thế nào?

Tải ứng dụng Sách Tinh Gọn ủng hộ team nhé bạn: https://www.sachtinhgon.com/

Chế độ Thực Dân Châu Âu đã sụp đổ như thế nào?


Vào một buổi chiều mùa hè oi ả năm 1931, Paris không chỉ là thủ đô của nước Pháp; nó tự phong là thủ đô của cả thế giới. Tại khu rừng Bois de Vincennes ở ngoại ô phía đông thành phố, một "thế giới thu nhỏ" đã được dựng lên với quy mô chưa từng có, một công trình kiến trúc khổng lồ nhằm tôn vinh cái gọi là "sứ mệnh khai hóa" của người da trắng. Đó là Triển lãm Thuộc địa Quốc tế Paris 1931 (Exposition coloniale internationale).

Dưới ánh nắng vàng rực rỡ, hàng triệu du khách—những quý ông mặc vest đuôi tôm và những quý bà che dù ren trắng—dạo bước trong sự kinh ngạc tột độ. Trước mắt họ là ngôi đền Angkor Wat huyền bí của Campuchia được tái dựng với tỷ lệ thu nhỏ, những ngọn tháp đá vươn lên bầu trời Paris đầy ngạo nghễ. Cách đó không xa là những túp lều tranh mái rạ của Tây Phi, nơi những "người bản xứ" được đưa từ thuộc địa sang để trình diễn cuộc sống sinh hoạt hàng ngày như những mẫu vật được trưng bày. Có cả những cung điện tráng lệ kiểu Maroc với gạch men xanh biếc và những ngôi chùa mái cong đỏ rực của Đông Dương.

Thống chế Lyautey, tổng công trình sư của triển lãm, muốn gửi đi một thông điệp đanh thép: Đế chế là vĩnh cửu. Nước Pháp không chỉ cai trị thuộc địa; nước Pháp đang "kết hôn" với thuộc địa để tạo nên một "Đại Pháp" trải dài khắp năm châu. Vào thời điểm đó, Đế chế Anh kiểm soát 26% diện tích đất liền của Trái Đất và cai trị 449 triệu người. Đế chế Pháp đứng thứ hai với hơn 80 thuộc địa. Thế giới dường như đã được an bài trong trật tự của phương Tây, nơi mặt trời không bao giờ lặn trên lãnh thổ của họ. Nhưng ngay trong lòng sự xa hoa và tự mãn ấy, những vết nứt của sự hủy diệt đã âm thầm xuất hiện, báo hiệu một tương lai đẫm máu.

Một điềm báo rùng rợn, mang tính tiên tri đã xảy ra vào ngày 28 tháng 6 năm 1931. Gian hàng của Đế chế Hà Lan, nơi trưng bày những kho báu văn hóa và nghệ thuật vô giá từ Indonesia (của công ty Đông Ấn Hà Lan), bất ngờ bốc cháy dữ dội. Ngọn lửa đã thiêu rụi rất nhiều hiện vật, biến những kiệt tác nghệ thuật thành tro bụi chỉ trong vài giờ. Thiệt hại ước tính lên tới 80 triệu franc. Đám cháy ấy như một lời cảnh báo từ định mệnh: Những cấu trúc lộng lẫy được xây dựng trên nền tảng của sự áp bức và bóc lột sẽ không thể tồn tại lâu dài.

Bên ngoài hàng rào triển lãm, trong bóng tối của Paris hoa lệ, một nhóm nhỏ những người Cộng sản và nghệ sĩ Siêu thực đã tổ chức một cuộc "phản triển lãm" mang tên Sự thật về các thuộc địa (La Vérité sur les colonies). Thay vì những điệu múa quyến rũ hay kiến trúc kỳ vĩ, họ trưng bày những bức ảnh trần trụi về lao động cưỡng bức, về những người dân bản địa gầy gò ốm yếu, và sự tàn bạo của lính lê dương. Nhưng tiếng nói của họ bị chìm nghỉm trong tiếng nhạc hoan ca của 9 triệu du khách đang say sưa với ảo mộng đế chế.

Họ không biết rằng, chỉ chưa đầy một thập kỷ nữa, cái thế giới trật tự và lộng lẫy đó sẽ vỡ vụn. Và cú đánh đầu tiên, cú đánh làm rung chuyển nền tảng đạo đức của phương Tây, sẽ không đến từ súng đạn, mà từ một nắm muối nhỏ bé trong bàn tay gầy guộc của một người đàn ông tại Ấn Độ.