วัดเม็งรายมหาราชหรือวัดฮองลี่

วัดเม็งรายมหาราช(เชียงราย สถานที่ตั้ง : บ้านฮ่องลี่ หมู่ที่ 2 ตำบลรอบเวียง อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย พิกัด : 19.908417, 99.801756

พระมงคลวุฒาจารย์ วิ. (ดวงจันทร์ กนฺตสีโล) เจ้าอาวาสองค์แรกของวัดเม็งรายมหาราช วัดเม็งรายมหาราช หรือ วัดดอยฮ่องลี่ วัดเม็งรายมหาราช ตั้งอยู่บนเนินเขาที่บ้านฮ่องลี่ เลขที่ 274 หมู่ที่ 2 ตำบลรอบเวียง อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายธรรมยุต

| ประวัติความเป็นมา |..วัดเม็งรายมหาราช เดิมเป็นที่พักสงฆ์ มีกุฏิอยู่หลังหนึ่งและเจดีย์เก่าองค์เล็กๆ ชาวบ้านทั่วไปนิยมเรียกว่า “วัดดอยฮ่องลี่” ตามชื่อลำห้วยที่อยู่ข้างวัด บริเวณทั่วไปเป็นป่ารกทึบ เต็มไปด้วยไม้ไผ่พุ่มเล็กพุ่มใหญ่เป็นจำนวนมาก ประกอบกับสถานที่ตั้งอยู่บนดอย ต่อมาจึงเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “วัดจอมเวฬุวัน” ซึ่งมีพระภิกษุจรมาอาศัยอยู่เป็นครั้งคราว

ปี พ.ศ. 2506 คณะศรัทธาได้ไปขอพระภิกษุจากวัดเจดีย์หลวงวรวิหาร จังหวัดเชียงใหม่ ให้มาอยู่ประจำ โดยมีพระครูสมุห์ ดวงจันทร์ กนฺตสีโล เป็นเจ้าสำนักสงฆ์องค์แรก ได้เริ่มก่อสร้างและพัฒนาบริเวณวัด

ปี พ.ศ. 2506-2510 ได้สร้างกุฎิ 2 หลัง และสร้างศาลาเอนกประสงค์ บูรณะเจดีย์ สร้างทางขึ้นวัด และถนนรอบเขตพุทธาวาส

ปี พ.ศ. 2512 ได้เริ่มก่อสร้างอุโบสถ ต่อมาปี พ.ศ. 2513 ได้รับอนุญาตจากกรมศาสนาให้เป็นวัด โดยมี พ.อ.ยรรยง หงส์ศรีทอง อดีตผู้บังคับการทหารบก จังหวัดเชียงราย เป็นผู้ขออนุญาต และได้รับการยกฐานะ เป็นวัด “เม็งรายมหาราช” เมื่อวันที่ 24 มกราคม 2515 ปี ถัดมา เมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2516 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา

ปี พ.ศ. 2511 - 2520 ได้สร้างกุฏิเพิ่มขึ้นมาอีก 7 หลัง สร้างศาลาฌาปนสถาน และเมรุ สร้างอุโบสถ(มีอนุสาวรีย์พญามังรายมหาราชอยู่ด้านหลัง)ก่อกำแพงรอบเขตพุทธาวาส สร้างศาลาเอนกประสงค์หลังใหม่

ปี พ.ศ. 2521 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาน สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสนมหาเถร) เสด็จทรงยกช่อฟ้ าพระอุโบสถ วันที่ 2 มกราคม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนิน พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ได้ยกฐานะให้เป็นวัดพัฒนาตัวอย่าง

ปี พ.ศ. 2531-2538 สร้างกุฏิเพิ่มอีก 16 หลัง สร้างอาคารเรียนพระปริยัติธรรมเตชะไกรสีสามัคคีวิทยาคาร บูรณะเจดีย์โดยสร้างครอบองค์เจดีย์เดิม สร้างตำหนักสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก บูรณะถนนหนทางขึ้นวัด สร้างศาลาฌาปนสถาน สร้างศาลาเจ้าแม่กวนอิม พระโพธิสัตว์ ศาลาสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) สร้างศาลา พระศรีอารียเมตไตย

ปี พ.ศ. 2532 ได้รับการยกฐานะให้เป็นวัดพัฒนาดีเด่นระดับ 10 ของประเทศและ เนื่องจากเป็นวัดที่ได้รับความร่วมมือจากทหาร และชาวบ้านในพื้นที่ ต่อมาจึงเรียกชื่อวัดเป็น “วัดเม็งรายมหาราช” ตามชื่อของค่ายเม็งรายมหาราช
| ตำหนักสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก |เป็นอาคารทรงไทยประยุกต์ สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์แด่สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช เมื่อครั้งเสด็จมาประทับ ณ วัดเม็งรายมหาราช เพื่อปฏิบัติศาสนกิจ ณ จังหวัดเชียงราย ปัจจุบันเป็นอาคารสำหรับต้อนรับพระผู้ใหญ่ด้วย

| วิหารอนุสรณ์พระมงคลวุฒาจารย์ |เป็นวิหารทรงล้านนาประยุกต์ ภายในอาคารเป็นที่ประดิษฐานรูปเหมือนของพระมงคลวุฒาจารย์ ผู้สร้างวัดและเป็นเจ้าอาวาสองค์แรก

| เจดีย์ |ในปี พ.ศ. 2531-2538 ทางวัดได้บูรณะเจดีย์ใหม่ โดยสร้างครอบเจดีย์องค์เดิม เป็นเจดีย์แบบศิลปะล้านนาประยุกต์ ประกอบด้วย ฐานเขียงสี่เหลี่ยม ฐานบัวย่อมุม 2 ชั้น ฐานมาลัย 5 ชั้น องค์ระฆังแปดเหลี่ยม มีฉัตรโลหะเหนือบัลลังก์และฉัตรยอดพื้นเมืองประยุกต์7 ชั้น รอบฐานมีเจดีย์เล็กประดับ 8 ทิศ หุ้มด้วยทองจังโก ลงรักปิดทองตามแบบฉบับเจดีย์ล้านนา

...นับได้ว่าวัดฮ่องลี่ หรือ วัดเม็งรายมหาราชนี้นะครับ มีประวัติความเป็นมาที่สำคัญมากนะครับ..ที่นี่นอกจากจะสงบร่มเย็น เหมาะแก่การปฏิบัติธรรมแล้ว ที่นี่ยังมีกิจกรรมที่ช่วยเหลือ สนับสนุน ช่วยเหลือสังคมอีกด้วย ดังกิจกรรมที่เป็นฌาปนสถาน บริการด้านเป็นสถานจัดการศพ เมื่อมีผู้เสียชีวิตในชุมชน ที่นี่จะสะดวก ครบครันด้านอุปการณ์ และสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ แก่เจ้าภาพงานศพ โดยมีคณะสงฆ์ที่วัดแห่งนี้คอยให้คำปรึกษาและช่วยเหลือในการบริหารจัดการงานศพของชาวชุมชนที่นี่...