11 сынып Қазақ тілі 1 тоқсан БЖБ 2 Жастар мәдениеті және мәселесі Шешендік сөздер 1 нұсқа ҚГБ

Қайырлы күн!
📲ИНФОРМАТИКА және МАТЕМАТИКА ПӘНДЕРІНЕН ОНЛАЙН РЕПЕТИТОР: Телеграмға қосылыңыз https://t.me/TEGINSORSOCH
Вотсаптағы топқа қосылу ttps://chat.whatsapp.com/ExaFEaWx1Ba6WxtRLSh7C9
Тікелей авторға whats app - қа жазу: https://wa.me/7023054455

11 сынып Қазақ тілі 1 тоқсан БЖБ 2 Жастар мәдениеті және мәселесі. Шешендік сөздер 1 нұсқа ҚГБ
Тапсырма
Мәтіндерді түсініп оқыңыз.
1-мәтін
Бүгінгі жастардың тіл мәдениеті соңғы жылдарда әр қырынан талданып, зерделенуде. Сөйлеу мәдениетіне үлкен мән берген халқымыз «Сөз қадірін білмеген, өз қадірін білмейді» дейді.
Кез келген халықтың тарихына үңілсеңіз де, өнер алды саналатын қызыл тілге, шешендік өнерге байланысты небір керемет асыл сөздерді табасыз. Шешендік өнерге биік парасат, жоғары мәдениеттілік керек. Ал мәдениеттілік тілмен тығыз байланысты.
Мәселен, бүгінгі таңдағы жастарымыз мүлдем батыстанып бара жатқан тәрізді. Олар қазақ халқының сөз кестелерін бұрмалап, елден ерекше көрінгілері келе ме, шетелдің жаргон сөздерімен сөйлеуді күнделікті әдетке айналдырып алған. Қазақ халқы қашан да сөзге шешен, суырыпсалма, дұшпанын бір ауыз сөзбен тойтарып отырған емес пе?! Бүгінгі жастардың сөйлеу мәдениеті мүлде өзгеше дәрежеде, жастарымыздың бір ауыз сөздің өзін кібіртіктеп, тұтығып барып әрең жеткізетініне бәріміз де куә болып жүрміз. Сөйлеу барысында жалпы қолданыстағы сөздерге орысша жалғау жалғап, өз тілімізде баламасы бола тұра кірме сөздерді шектен тыс көп пайдаланып, оның үстіне қазақша қосымша жалғап, тіпті тарихи қалыптасқан сөйлемнің орын тәртібін бұзып қолданып жүргендері бар.
Кейбір жастарымыз үйде, көшеде, қоғамдық орындарда бір-бірімен қарым-қатынас жасағанда қалай болса, солай сөйлейтіні, қазақ тілінің қадір-қасиетін түсінбейтіні байқалады. Тіл ерекшелігі, сөйлей білу ежелден бері жеке адамның, қоғамның ой-санасын дамытып, жетілдіруде аса маңызды рөл атқарады. Сөз – ойлы да мәнерлі болуы тиіс. Әйтпесе, ол көздеген мақсатына жете алмайды. Халқымыз мәнді сөйлейтіндерді «сөзі мірдің оғындай екен» деп дәріптейді. Ал Ж.Баласағұн «ақыл-ойдың көркі – тіл, тілдің көркі – сөз» деген. Ендеше, түкке тұрғысыз сөздерді түбімен жоймасақ та, аз да болса дұрысырақ сөйлеп
үйренейік.

2- мәтін
Өзім үшін ұялдым…
Газеттен хабарлама оқыдым. «Требуется наборщица». Қоңырау шалдым.
– Сәлеметсіз бе? Мен хабарлама бойынша хабарласып тұр едім…
– По-русски знаете?
– Бір кісідей білемін.
– А по-английски?
– Білмеймін…
– Стыдно! Компьютер знаете?
– Білемін. Тарсылдатып тере аламын.
– Раньше работали наборщицей?
– Иә, істедім.
– Стаж работы сколько лет?
– 20 жасымнан бері «наборщица» болып істеп келем. 23 жыл болды.
– Сколько вам лет?
– 43 жастамын.
– Нам, желательно, молодые нужны. Вы казашка да?
– Иә. Қазақша сөйлеп тұрмын ғой.
– Если бы вы были другой национальности и знали бы казахский, то… можно было. А вы
«новый казах?»
– Жоқ. Бұрыннан қазақпын…
– Извините, нам молодые нужны. Желательно другой национальности или хотя бы «новые казахи» не помешали бы… До свидания!
«Гук-гук-гук-гук-гук...»
Ұят-ай, не ағылшын тілін білмеймін, не «молодой» емеспін, не «жаңа қазақ» емеспін…«Стыдно!..»

1. Екі үзіндінің ұқсастығы мен айырмашылығын (мәтіннің түрін, мақсатын, мазмұнын, стилі мен тілін, аудиториясын) салыстырып, жазыңыз.

1-мәтін 2-мәтін
Мәтіндердің стилі

Мәтіндердің тақырыбы

Автор көзқарасы

Мақсатты аудиториясы және мәтіннің мақсатты аудиторияға қатысты мақсаты

Құрылымы

Стильдік ерекшеліктерге сәйкес тілдік қолданыстардан мысал келтіріңіз және себебін
түсіндіріңіз


2. 1-мәтіндегі автор көзқарасын танытатын негізгі ақпараттарды іріктеп, конспект жазыңыз. Орфографиялық нормаларды сақтаңыз. Сөз көлемі – 100-130.


Менің ютуб туралы пайдалы ақпараттармен бөлісетін каналыма қош келдіңіз! Осы видеода мен сіздерге браузерде екінші ютуб каналыңызды қосу жолын көрсетемін. Пайдалы ақпараттарды жіберіп алмас үшін каналыма тіркеліп, қоңыраушаны басып қойыңыз.

#ҚазақшаЮтуб #ЮтубАрқылыАқшаТабу #ГуглАккаунтАшу #интернетАрқылыАқшаТабу #ақшаТабу #youtubeКаналАшу #екіншіЮтубКаналынҚосу #екіншіГуглАккаунтАшуЖолдары #ютубтанАқшаТабу #СОЧ #СОР #ТЖБ #БЖБ #excel #эксель #фишки #лайфхак #функции #горячие клавиши #PYTHON #PYTHON решение задач #ПИТОН есептер шешімі #ПАЙТОН решение задач #математика #информатика #Алгебра #Геометрия #Языки Программирования