اوج‌گیری دوباره خرافه و اسطوره؟ | گفتگوی علیرضا دوستدار و جبار رحمانی

علیرضا دوستدار: این گزاره که با گسترش مدرنیته، استفاده از جادو و شبه‌علم به‌حاشیه می‌رود امروز موردپرسش قرار گرفته است. دیگر نمی‌توان گفت در جامعه مدرن مردم به سراغ این حوزه‌ها نمی‌روند. نقدهای معرفتی به این جریان‌ها با تئوری‌های توطئه‌ای ضدعلم متفاوت است. در دوره‌هایی در غرب حتی بین نخبگان هم علاقه به این حوزه‌ها زیاد شده بود. اقبال مردم به جادو و اسطوره را نمی‌توان محدود به دوره‌های بحران بدانیم، بلکه به زندگی روزمره نیز گره خورده است. توجه به این حوزه در دوره مدرن را می‌توان به یکسری نارسایی‌ها در نهاد علم تعبیر کرد.
جبار رحمانی: مردم در زندگی خود مرز روشنی بین علم و اسطوره قائل نمی‌شوند، مثلا در زمان کرونا، هم از داروهای شیمیایی استفاده می‌کردند هم توصیه‌هایی را اجرا می‌کردند که مورد تایید پزشکی امروز نبود. انسان برای رسیدن به حال خوب نیاز به دست‌آویزهایی دارد که با وجوه هیجانی‌اش مرتبط باشد. با اینکه قدرت‌های مسلط این امور را به‌حاشیه می‌رانند، اما از زندگی مردم حذف‌ناشدنی هستند. در شرایط بحرانی، افراد حاضرند هر هزینه‌ای را که لازم باشد بدهند. در شرایط اقتصادی اجتماعی سختی که در آن قرار گرفته‌ایم نیاز افراد به تسکین‌دهنده‌ها بیشتر هم شده است.

حمایت ارزی از آزاد (patreon):
  / azad579  

حمایت ریالی از آزاد (امکان حمایت ماهانه یا یکباره):
https://donito.me/azadsocial

00:00 اوج‌گیری دوباره خرافه و اسطوره؟
05:54 دوستدار: دیگر نمی‌توان گفت مدرن شدن یعنی دور شدن از جادو
11:02 رحمانی: جادو به‌حاشیه رانده شده، اما حذف نشده است
20:20 دوستدار: حتی متولیان مدرنیته خود علاقه به مسائل ماورایی داشتند
32:01 رحمانی: جامعه علم و شبه‌علم را صفر و یکی نمی‌بیند
43:13 دوستدار: امروز جادو و شبه‌علم به زندگی روزمره مردم گره خورده است
50:21 رحمانی: حال خوب صرفا در حوزه «معقول نیست»
01:02:20 دوستدار: به این حوزه «علوم غریبه» می‌گفتند، یعنی واجد عقلانیت است
01:14:31 رحمانی: این حوزه هنوز نااندیشیده است

در صورت نیاز، از آدرس‌های زیر هم می‌توانید جهت حمایت از ما استفاده کنید. حتما بعد از هر نقل و انتقال از طریق ایمیل «آزاد» با ما در ارتباط باشید.

USDT (trc20):
TMJ4T1LPBQY6vF8uAXVifm5tRpJbqk7TQc

USDT (erc20):
0xc1DB525EAd3D8A00b1693AEcc7D7d59243376d0c

BTC:
bc1qngd0qxzxjnzfh5n5eav66rds5557z0wgl4g4qa

ETH (erc20):
0xc1DB525EAd3D8A00b1693AEcc7D7d59243376d0c

جبار رحمانی، انسان‌شناس ایرانی متولد ۱۳۵۹، دانشیار مردم‌شناسی در پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. او دارای دکترای انسان‌شناسی از دانشگاه تهران بوده و در حوزه‌هایی چون انسان‌شناسی دین، مناسک مذهبی، فرهنگ و اسطوره در ایران شیعی، و مردم‌نگاری آموزش فعالیت می‌کند.
از آثار برجسته او می‌توان به کتاب‌های «آیین و اسطوره در ایران شیعی»، «مطالعات جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی مناسک عزاداری محرم»، و «مناسک و آیین‌های شیعی در هند» اشاره کرد. رحمانی همچنین در زمینه‌های انسان‌شناسی آموزش عالی و محیط‌شناسی فرهنگی پژوهش‌هایی انجام داده است.

علیرضا دوستدار، دانشیار مطالعات اسلامی و انسان‌شناسی دین در دانشگاه شیکاگو است. او دکترای انسان‌شناسی را از دانشگاه هاروارد دریافت کرده و تمرکز اصلی پژوهش‌هایش بر اسلام شیعی و تعامل آن با علم و دولت است. دوستدار با رویکردی انسان‌شناختی به بررسی مفاهیمی چون عقلانیت دینی، سحر و علوم غریبه، و الهیات سیاسی می‌پردازد.
از آثار مهم او می‌توان به کتاب «The Iranian Metaphysicals: Explorations in Science, Islam, and the Uncanny» اشاره کرد که جوایزی از جمله جایزه آلبرت هورانی را دریافت کرده است. او همچنین مقالاتی در زمینه‌های مختلف از جمله «God and Revolution in Iran» و «Sensing Jinn» منتشر کرده است.

#علیرضا_دوستدار #جبار_رحمانی #خرافه #جادو #الهیات #سیاست #طلسم #نذر #رمالی #خداباوری #خداناباوری #حکومت_دینی #ایران #جمهوری_اسلامی #سیاست #مطالعات_دین #حکومت_دینی #فلسفه_دین #فلسفه #رفراندوم #انقلاب #اصلاحات #اعتراض #روحانیت #حکومت_اسلامی #دین_شناسی #دین #دینداری #debate