Sovyetler Döneminde Kürt Edebiyatı ve Dil Çalışmaları

SSCB yönetiminin Çarlık rejimini devirip Sosyalist sistemi kurmaya başlamasının ardından, “Halklara Eşit Muamele” politikası doğrultusunda diğer etnik unsurlar için olduğu gibi, Sovyetler Birliği sınırlarında yaşayan Kürtler için de çeşitli kültürel, eğitsel ve edebi çalışmaların adımları atıldı. 1920’li yıllardan itibaren başlayan bu çalışmalar sonucunda, Kürtçe eğitim veren okullar açıldı, bu okullarda okutulmak üzere Kürtçe ders kitapları hazırlandı, bir alfabe oluşturuldu, Kürt kültür sanatının gelişmesi için Erivan Radyosu’nun Kürtçe Bölümü ve Kürtçe yayın yapan Rêya Teze gazetesi yayın hayatına başladı. Kürt kültür ve sanatının yaygınlaşması ve gelişmesinde bu dönem yapılan çalışmaların büyük bir katkısı bulunuyor.

Ferid Demirel, Lal Laleş ile birlikte Sovyetler döneminde Kürt edebiyatı ve dil çalışmalarına ışık tutacak bir söyleşi gerçekleştirecek.

Ferid Demirel: bianet Kurdî editörü. Marmara Ünivesitesi Gazetecilik Bölümü mezunu. Aynı okulda ve aynı bölümde yüksek lisans yapmaya çalışıyor. Birgün, Dicle Haber Ajansı (DİHA), Dem Tv, Rûdaw TV ve Sputnik Kurdistan’da muhabir, editör, haber müdürü ve şef editör olarak çalıştı. Haber Analizi ve Arşiv İncelemeleriyle: Türkiye'de 9 Gazete kitabına katkıda bulundu. Sovyetler Birliği döneminde dönemin çeşitli kaynaklarında yayınlanmış Kürtçe öykülerin transkripsiyonunu yaptı ve iki ayrı kitap olarak bastırdı.

Lal Laleş: Şair, çevirmen, editör. 1975, Mardin-Kızıltepe doğumlu. Dicle Üniversitesi Tarih Bölümü’nden mezun. Tiyatro Anadolu, İmgesel Düşler ve Teatre Orient gibi bağımsız tiyatro gruplarında dramaturg, rejisör ve sanat yönetmeni olarak çalıştı. Kürtçenin Kurmancî diyalektiyle yazdığı şiirlerini Berbejna Rê (Yol Kolçağı) kitabında topladı. Türkiye’de ve Avrupa’da modern Kürt şiiri, Kürt edebiyatı ve Kürt yayıncılığı üzerine bildiriler sundu. Diyarbakır’da Lîs Yayınları’nın genel yayın yönetmeni ve Diyarbakır Edebiyat Evi'nin kurucusu. Şiir kitaplarının yanı sıra Türkçeden Kürtçeye birçok kitap çevirisi var. Son kitabı Nora İstanbul Bir Hiçtir, 2023'te yayınlandı. 

#kıraathanekitapşenliği #lîsyayınevi #feriddemirel #lallaleş #kürtdili #kürtedebiyatı #kürtdiliveedebiyatı #kürtkültürü