The Best of Victor Borge: Act One & Two (1990)

Victor Borge'un 1990 tarihli gösterisi.

Çeviri: Ümid Gurbanov
Blog: https://suigeneris.substack.com
Patreon:   / umidgurbanov  

Çevirmen Notları:
Hans Christian Mozart: Mozart'ın gerçek adı bu değil. Zaten böyle biri de yok. Aynı zamanda Mozart Danimarkalı da değil. Bu isim, Danimarkalı yazar, Hans Christian Andersen'e bir gönderme içeriyor.

Four flats: Flat müzikte "bemol" anlamına geliyor, ama bir de gündelik dilde "daire" anlamına geliyor. Burada "4 bemol" kullanarak yazmış diye başladığı kelime şakasını daha sonra "daire değiştirerek taşınma" şeklinde devam ettiriyor.

Uzun zamandır görüşemedik: Burada Borg, aslında "Long time, no C." diyor. C, do notası anlamına geliyor. Ancak okunuş itibariyle "see" ile benzer. Yani, yine bir kelime oyunu söz konusu. "Long time, no see" uzun zamandır görüşemedik anlamına gelse de, burada bir anlamda "Uzun zamandır do notası yok ortalarda" diye yorumlanabilir.

8 yaşında: İlk konserimi 8 yaşında verdim derken, "at eight" diyor, ama bu aynı zamanda saat 8 anlamında da kullanılabilir. Bu sebeple, cümleye 8 yaşından bahseder gibi başlıyor, ama sonra sanki saat 8'den bahseder gibi değiştirerek kelime oyunu yapıyor.

Bir daha çal: Parça bitiminde seyircilerin "bir daha, bir daha" diye bağırması ve bunun üzerine sanatçının parçayı tekrar icra etmesi anlamında kullanılmıştır.

Pencere komşusu: Burada "kapı komşusu" deyimini bireaz eğip bükerek "pencere komşusu" haline getiriyor.

Işığı çağırmak: "Call the lights" terimi, bir bütün olarak, ışıkları yakmak anlamında kullanılıyor, ancak "call" aynı zamanda "birini çağırmam", "seslenmek" anlamına da geliyor. Borge, gene burada bu bakımdan bir kelime oyununa girişiyor.

Işığı çalıştırmak: "Run the lights" terimi, bir bütün olarak, yine ışıkları yakmak, yönetmek anlamında kullanılıyor, ancak "run" aynı zamanda "yürütmek", "kaçırmak", "götürmek" gibi çeşitli anlamlara da geliyor. Borge, bu sebeple ışığı kaçırmanın yasalara aykırı olduğunu söyleyerek kelime şakası yapıyor.

Arkelemek: Böyle bir kelime yok, sadece arkeolog olan amca için "arkeliyor" şeklinde bir kelime şakası yapılıyor.

Manastır: Burada "manastır" kelimesi ile "manastır hayatı" kelimesini karıştırıyor (bu şekilde bir şaka yapıyor), sonra da fonetik olarak benzeyen "rahibe manastırını" örnek göstererek, "öyle deniyor böyle niye denmesin" diyor. Kelimeleri İngilizce görmedikçe ne yazık ki anlamsız görünüyor bu şaka.

Kagalatur: Aslında "koloratur" olan kelimeyi bilerek yanlış söylüyor. Anlamı şu: "Sesin renklerle süslenmesi. Parlak geçişler ve çeviklikle sesin (aryanın) albenisini artırma."

Neden Olsun: Neden olmasın deyişini eğip büküyor burada, kendince bir deyim oluşturuyor.

Joe Green aldı: Tamamen kelime şakası, sadece Türkçeleştirildi. "Giuseppe Verdi, Joe Green aldı."

Kırbirlereli: Borge, içinde rakam olan kelimeler şakasını iyice abartınca, en azından makul görünmesi adına mecbur Türkçeleştirdim. Dolayısıyla biraz saçma olsa da, en azından ana fikri yakalamak adına daha uygun olacağını düşündüm. Bu şakanın öncesi ve devamında hep aynı şekilde, orijinal kelimeye sadık kalmayarak, Türkçe uygun kelimeyi kullandım.

Don Two: Don Juan'daki Juan'ın okunuşu One'a benzediği için onu da enflasyonist dile maruz bırakmıştır Borge. Tamamen Türkçeleştirmek ne yazık ki mümkün olmadığı için aynen bıraktım.

Three-da-loo: Too-da-loo "Sonra görüşürüz." anlamında bir kalıptır, burada too kelimesi 2 anlamına gelen two'ya benzediği için 3 şeklinde söylenmiştir.

Istancow: İstanbul'daki bul (bull) İngilizce boğa demektir, cow ise inek anlamına gelir. Borge, burada bull ile cow'u karıştımış gibi yapıyor.

Portekaz: Borge, Portekizli anlamına gelen "portuguese" yerine, kendince kelime uydurarak "portugoose" diyor. "Goose" kaz anlamına geliyor. İlerleyen şakalar da bununla bağlantılı.

Tek Başına Olamaz: Borge, bu sefer de "portuguese"in sonundaki kısmı "gees" olarak yorumluyor ve "gees" "goose"un çoğulu. Portekizli kelimesinin İngilizce çoğul olduğunu dolayısıyla tek bir kişi için kullanılamayacağını ifade ediyor. "Gees" de kazlar anlamına geliyor bu arada.

Portekız: Borge yine İngilizceyi eğip bükerek, "portuguese"in sonundaki kısmı "goosling" olarak yorumluyor. Kaz yavrusu anlamına geliyor bu söz. Ve burada da 3 tane çocukları olduğunu söylemek istiyor.

Kimin kime benzediği: Borge, ikizler için "identical" terimini kullanıyor, ancak sonra bu terimi, sanki onlardan biri asıl öteki fotokopiymiş gibi yorumluyor. O yüzden "kimin kime benzediğini bilemediler" diyor.

* *

Çeviri: Ümid Gurbanov
Blog: https://umidgurbanov.substack.com
Twitter:   / umidgurbanov  
* *
Twitter:   / ufaktefekceviri  
Patreon:   / umidgurbanov