Nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquq va manfaatlarini himoya qilish borasidagi ishlar

Ijtimoiy himoya milliy agentligi tomonidan Nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquq va manfaatlarini himoya qilish borasida amalga oshirilayotgan ishlar

2025-yil 1-iyul holatiga ko‘ra, mamlakatimizda 1 million 50 ming 218 nafar nogironligi bo‘lgan shaxs yashaydi. Bu umumiy aholining 2,7 foizini tashkil etadi.

Ulardan:

✅ 174 373 nafar — 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar,
✅ 96 067 nafar — I guruh,
✅707 909 nafar — II guruh,
✅ 71 869 nafar — III guruh nogironligi bo‘lgan shaxslardir.

So‘nggi yillarda ushbu toifadagi fuqarolarning huquqlarini ta’minlash, turmush sifatini yaxshilash va jamiyatga to‘la integratsiyalash borasida tizimli islohotlar amalga oshirilmoqda.

🖋 Xususan, Ijtimoiy himoya milliy agentligi tomonidan 60 dan ortiq normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari ishlab chiqilgan bo‘lib, ulardan 18 tasi nogironligi bo‘lgan shaxslarni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan.

Nogironlikni belgilash tizimi ham isloh qilindi.

☺️ O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 257-son qaroriga asosan, nogironlikni belgilashda raqamlashgan va odil tizim joriy etildi. Fuqarolar endi Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali, “Inson” markazlari yoki mahalladagi ijtimoiy xodimlar orqali oilaviy shifokorga murojaat qilishi mumkin.

🧍 Nogironlikni baholash shkalasi asosida shaxslarning kundalik hayotdagi faolligi va ishtirokini (ya’ni funksionalligini) baholashning yangi tartibi joriy etildi.

🏃 Xususan, ushbu baholash tizimi asosida 32 036 nafar shaxs baholandi, natijalar “Yagona milliy ijtimoiy himoya” axborot tizimiga kiritildi. Bu jarayon uchun 450 dan ziyod mas’ul xodim malakasi oshirildi.

Tibbiy-ijtimoiy ekspertiza komissiyalari TIEK tizimi qayta ko‘rib chiqildi:

✅ Viloyatlardagi 33 ta ixtisoslashtirilgan komissiya tugatilib, tumanlararo va tuman (shahar) TIEKlar orqali nogironlik belgilash amaliyoti joriy etildi.

✅ Barcha komissiyalarga pediatrlar shtati kiritildi.

Buning natijasida ko‘rikdan o‘tuvchilar soni 15 dan 12 nafarga kamaydi, shuningdek, 150 ming fuqaroning viloyat markaziga qatnashiga zarurat qolmadi.

Tibbiy-ijtimoiy ekspertiza komissiya ko‘rigiga chaqirmasdan nogironlik belgilanadigan kasalliklar soni 39 tadan 48 tagacha kengaytirildi. Natijada 463 nafar shaxs komissiyaga borishdan ozod etildi va nogironlik masofadan turib belgilandi.

Shu bilan birga:

✅ Davolanish muddatlari va nogironlikka olib keluvchi kasalliklar ro‘yxati, hamda

✅ Elektron baholash mezonlari ishlab chiqildi.

⚠️ Endilikda nogironlik guruhi, sababi, muddati va reabilitatsiya tadbirlari “Yagona milliy ijtimoiy himoya” tizimida inson omilisiz, elektron tarzda shakllantiriladi. Bu esa shaffoflik va adolatni ta’minlashda muhim qadamdir.

Protez va reabilitatsiya vositalari bilan ta’minlash kengaymoqda.

👨‍🦽 Davlat kafolati asosida beriladigan protez va reabilitatsiya vositalari ro‘yxati 18 tadan 38 tagacha oshirildi. Vaucher tizimi joriy etilishi natijasida 2025-yilning o‘zida 69 mingdan ortiq vosita qisqa fursatlarda ehtiyojmandlarga yetkazildi.

👨‍🦯 220 ta ambulator ya’ni kunduzgi qatnov, reabilitatsiya xizmati tashkil etildi va shu kunga qadar 6 600 qatnovda 770 nafar nogironligi bo‘lgan shaxsga xizmat ko‘rsatildi.