نئولیبرالیسم در ایران سخنرانی یوسف اباذری و آرمان ذاکری

اساسا نئولیبرالیسم دیگر فقط یک طرح اقتصادی صرف نیست و به یک دین تبدیل شده است. دینی که با همه حوزه‌ها کار دارد و در هر حیطه‌ای دخالت می‌کند. فرهنگ و هنر ایران شده یک فرهنگ و هنر گیشهای، آموزش و پروروش ما کاملا تجاری شده و ۸۳ دانشگاه‌ها هم خصوصی هستند. فوتبال‌مان که وضعیتش روشن است اما برنامه‌ای به نام۹۰ را راه انداخته‌اند که مثلا رویکرد انتقادی از زمین و زمان را دارد اما در اصل هدف مقدس خصوصی سازی باشگاه‌ها را دنبال می‌کند. در سینما و تئاتر و تلویزیون هم وضعیت به همین منوال است. یعنی برنامه‌ای که قرار بود فقط یک ایده و برنامه اقتصادی برای رشد و پیشرفت باشد به همه جا نفوذ کرده و دیگر نه تنها سوژه من و شما که حتی سوژه‌های دولتمردان و حاکمان را هم می‌سازد. مارگارت تاچر زمانی گفته بود هدف ما تغییر روح افراد است و نئولیبرالیسم واقعا روح انسان‌ها را هدف قرار داده است

انسان سوژه شده توسط نئولیبرالیسم در ایران هم ساخته شده و ما هم همه یک سوژه نئولیبرال هستیم که بازار آزاد را می‌ستاییم. نسلی پرورش یافته که فکر می‌کند این وضعیت و جهانی که برساخته چنین اقتصادی است طبیعی است و وحشنتناک هم همین است. نسل جدید تقریبا هیچ آینده دیگری خارج از این چارچوب اقتصادی را نمی‌تواند متصور باشد چون این جهان را طبیعی و عادی قلمداد می‌کند.

از سال 1368 برنامه‌های اقتصادی که در همه جای دنیا به نئولیبرالیسم مشهور است در ایران هم اجرا شده و هرچند که عده‌ای این نام را قبول ندارند ولی واقعیت این است که حاصل چنین اقتصادی را در ایران فعلی می‌بینیم. هیچ برنامه‌ای در ایران نوشته نشده که این گروه اقتصاددان در آن شرکت نداشته باشند و این وضعیت امروز جامعه دستپخت آن‌ها و این طرح‌های اقتصادی شان است. این برنامه ظاهرا اقتصاد و سیاست را از هم منفک می‌داند ولی نه فقط در ایران که در همه جای جهان اقتصاد نئولیبرال نه تنها بر سیاست که بر فرهنگ و ... هم تاثیر گذاشته است. 

اساسا نئولیبرالیسم دیگر فقط یک طرح اقتصادی صرف نیست و به یک دین تبدیل شده است. دینی که با همه حوزه‌ها کار دارد و در هر حیطه‌ای دخالت می‌کند. فرهنگ و هنر ایران شده یک فرهنگ و هنر گیشهای، آموزش و پروروش ما کاملا تجاری شده و ۸۳ دانشگاه‌ها هم خصوصی هستند. فوتبال‌مان که وضعیتش روشن است اما برنامه‌ای به نام۹۰ را راه انداخته‌اند که مثلا رویکرد انتقادی از زمین و زمان را دارد اما در اصل هدف مقدس خصوصی سازی باشگاه‌ها را دنبال می‌کند. در سینما و تئاتر و تلویزیون هم وضعیت به همین منوال است. یعنی برنامه‌ای که قرار بود فقط یک ایده و برنامه اقتصادی برای رشد و پیشرفت باشد به همه جا نفوذ کرده و دیگر نه تنها سوژه من و شما که حتی سوژه‌های دولتمردان و حاکمان را هم می‌سازد. مارگارت تاچر زمانی گفته بود هدف ما تغییر روح افراد است و نئولیبرالیسم واقعا روح انسان‌ها را هدف قرار داده است.

اباذری تاکید کرد: انسان سوژه شده توسط نئولیبرالیسم در ایران هم ساخته شده و ما هم همه یک سوژه نئولیبرال هستیم که بازار آزاد را می‌ستاییم. نسلی پرورش یافته که فکر می‌کند این وضعیت و جهانی که برساخته چنین اقتصادی است طبیعی است و وحشنتناک هم همین است. نسل جدید تقریبا هیچ آینده دیگری خارج از این چارچوب اقتصادی را نمی‌تواند متصور باشد چون این جهان را طبیعی و عادی قلمداد می‌کند.

در ایران نئولیبرالسیم نه تنها فرهنگ و هنر و حتی طبیعت را تحت تاثیر قرار داده است بلکه با تاکتیک‌های مشخص روح ما را نیز تغییر داده است. این وضعیت دیگر با بهانه‌هایی مثل اینکه اجازه ندادند ما کار کنیم و ... قابل توجیه نیست. خصوصی سازی، آزادسازی قیمت‌ها، موقت سازی کار، سرکوب کارگران و دانشجویان و معلمان همه را انجام داده‌اید برای رسیدن به بهشت اقتصادی پس چرا هنوز درگیر بحران‌های عجیب و غریب اقتصادی هستیم؟ امروز در سال ۹۷ هستیم ولی خبری از خوشبختی و خوشحالی که ۳۰ است قولش را داده‌اند نیست. نمی‌گوییم این اقتصاد بد است اما چرا کره و ژاپن و ترکیه نشدیم؟ آن هم وقتی تمام همکاری کل حاکمیت را برای اجرای سیاست‌هایتان داشته‌اید.

ما اولین کشوری نبودیم که این سیاست اقتصادی را دنبال کردیم و همزمان و حتی پیش از ما عربستان، دبی، ترکیه و ... هم اقتصاد آزاد و نئولبرال را دنبال کرده‌اند و ساختن انواع مال و برج و مرکز گردشگری در دبی در همین راستا بوده است. می‌گویند چین و ژاپن و کره جنوبی را ببینید که پیشرفت کرده‌اند. اصلا اگر برنامه‌ها یکی است چرا ما پیشرفت نکرده‌ایم. واقعیت این است که نئولیبرالیسم فقط با اقتصاد کار ندارد بلکه فرهنگ و هنر و حتی ورزش را درگیر کرده و ماجرا هم فقط مربوط به ایران نیست بلکه منطقه‌ای است. ساختن نفس نئولیبرال که شاهدش هستیم هم کمکی است برای طبیعی دانستن این وضعیت و حفظ آن. در مورد غربی‌ها و چینی‌ها هم چه پروتستانتیسم و چه آیین کنفوسیوس اخلاقی را مد نظر دارند که اگر کارت را درست انجام بدهی خداوند از تو راضی است و کم کم فشار بازار آزادی به نوعی از تکلیف تبدیل شده است.