ده جنایت نورمحمد ترکی با افغانها

نورمحمد تَرَه‌کِی (١۴ جولای ١٩١٧ – ٨ اکتبر ١٩٧٩) سیاستمدار، روزنامه‌نگار و نویسنده انقلابی افغان بود. او عضو موسس حزب دموکراتیک خلق و از سال های ١٩۶۵ تا ١٩٨٩ دبیرکل آن بود. وی پس از انقلاب ثور و تاسیس جمهوری دموکراتیک افغانستان، ریاست شورای انقلاب را بر عهده گرفت و از سال ١٩٧٨ تا سال ١٩٧٩ عملا حاکم افغانستان بود.

تره‌کی در ولسوالی ناوه در خانواده از قبیله غلجایی ، ولایت غزنی، متولد شد. او پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه کابل، فعالیت های سیاسی خود را به عنوان یک روزنامه‌نگار آغاز کرد. تره‌کی در دهه چهل میلادی چندین رمان و داستان کوتاه در سبک واقع‌گرایی سوسیالیستی نوشت.[۱] او در کابل، به همراه ببرک کارمل، حزب دموکراتیک خلق را تاسیس کرد و در اولین کنگره آن، به عنوان دبیرکل انتخاب شد. او در انتخابات پارلمانی سال ١٩۵۶ افغانستان شرکت کرد، اما نتوانست رأی بیاورد. او در سال ١٩۶۶ روزنامه خلق، ارگان رسمی حزب دموکراتیک خلق که درباره مبارزه طبقاتی سخن می‌گفت، را تاسیس کرد. اما اندکی بعد انتشار این روزنامه توسط دولت ممنوع اعلام شد. لو در سال ١٩٧٨، به همراه حفیظ الله امین و ببرک کارمل، انقلاب ثور را رهبری کرد و جمهوری دموکراتیک افغانستان را تاسیس کرد.

دوران رهبری تره‌کی کوتاه مدت و با جنجال های بسیاری همراه بود. دولت بین دو جناح حزب دموکراتیک خلق تقسیم شد: خلقی ها (به رهبری تره‌کی)، بخش اکثریت، و پرچمی ها (به رهبری کارمل)، بخش اقلیت. تره‌کی به همراه شاگرد خود امین، تصفیه دولت و حزب از جناح رقیب را آغاز کرد که این کار منجر به تبعید چند تن از اعضای بلندپایه پرچمی (با انتصاب به خدمت در خارج از کشور به عنوان سفیر) شد. او پس از آن شروع به زندانی کردن پرچمی های داخلی کرد. رژیم او با تاکید بر ضرورت از بین رفتن مخالفین انقلاب ثور، با استناد به ضرورت ترور سرخ توسط بلشویک‌ها در روسیه شوروی، مخالفان را وحشیانه حبس و بر کشتار روستاییان نظارت کرد.[۲] رهبری دیکتاتورانه تره‌کی باعث آغاز نارضایتی ها و شورش های مردمی شد. با وجود تلاش های مکرر، تره‌کی نتوانست اتحاد جماهیر شوروی را برای مداخله در حمایت از نظام نوپایش متقاعد کند. امین بخش اعظم این مذاکرات را در پشت صحنه هدایت کرد.[۳]

دوره حکومت تره‌کی، کیش شخصیت او توسط امین پرورش و در سراسر کشور گسترش یافت. مطبوعات دولتی و تبلیغات پروپاگاندایی از او با عنوان «رهبر اعظم» و «معلم بزرگ» یاد می‌کردند و تصویر او به یک منظره رایج در سراسر کشور تبدیل شد.[۴] روابط او با امین آن کس بعد تیره شد و در نهایت منجر به سرنگونی تره کی در ١۴ سپتامبر ١٩٧٩ و به دنبال آن، قتل وی در ٨ اکتبر،[۵] به دستور امین شد. مطبوعات کابل در آن زمان گزارش کردند که او بر اثر بیماری درگذشت. مرگ او عاملی بود که منجر به آغاز مداخله شوروی در دسامبر ١٩٧٩ شد.