داستان نفت : از کشف تا مافیای نفت در جهان

حمایت اختیاری از دیپ پادکست:
  / deeppodcastiran  

Instagram:   / deep.podcast  
Telegram Channel: Https://www.telegram.me/deeppodcast
music by @incompetech_kmac Kevin MacLeod ‪@ScottBuckley‬
ـــــــــــــــ
00:00 آغاز
01:22 اولین سلاح های گرم
05:28 اولین چاه نفت در تاریخ
09:45 خاورمیانه و ثروت نفتی
14:05 مافیای نفت در جهان
تاریخ نفت ایران
منبع ما در این ویدیو این کتابه:
تاریخ انقلاب نفت ایران نوشته ذبیح الله قدیمی
ریشه واژه نفت از اوستای باستان میاد. در دوران باستان کلمه‌ای داشتیم به اسمِ نَپتا. بعدها این کلمه واردِ ادبیات عرب شد و به شکلِ نفتا خونده میشد. در سالهای بعد هم در نوشته‌های فارسی و عربی ، کلمه نفت ظهور کرد که اوایل هم نفت رو با ط ی دسته دار مینوشتند. بعد هم به شکلِ کلمه امروزی در اومد
البته این نظریه‌ایه که شرقی‌ها قبول دارند. یک نظریه دیگه مربوط به غربی‌ها میشه. اونا اعتقاد دارند واژه نفت ریشه در یونان باستان داره. ما در یونان باستان هم کلمه نفتا رو داشتیم و یونانی ها به روغن‌های شرقی ، نَفتا میگفتن.
با این آشنایی کلی از کلمه نفت ، بریم و تاریخچه نفت رو بررسی کنیم.
اگر بخوایم به طور ساده و البته علمی نفت رو تعریف کنیم باید اینطور بگیم. نفت مایعیه که عمدتا از دو عنصر آلی هیدروژن و کربن تشکیل شده. مقادیرِ کمی هم عناصر سنگین مثلِ نیتروژن، اکسیژن و گوگرد رو هم درون خودش داره. نفت به صورت طبیعی در زیرِ زمین یافت میشه و به صورت استثنایی بر روی زمین به صورت چشمه یافت میشه.
در دوران امپراتوریِ کهن ایران که از شرق تا غرب کشیده میشد، مردم با پدیده نفت آشنا بودند و از نفت استفاده میکردن
در دوران بسیار کهن هنوز آمریکایی ها روش های نوین استخرج نفت رو کشف نکرده بودند ، چون هنوز آمریکا کشف نشده بود. اما مردمِ ایران باستان با نفت آشنا بودند . اونا از نفت برای کارها مختلف استفاده میکردن.
اکثر افرادی که به مسئله خاورمیانه، مخصوصا موضوعات نفتی علاقه دارند، اصطلاحِ هفت خواهرانِ نفتی به گوششون خورده. حالا این هفت خواهرانِ نفتی یعنی چی؟
شرکتهای چند ملیتی که به اونها غولهای نفتی میگن، از بازیگرانِ قدیمی در عرصه‌ی نفتِ جهان محسوب میشن. حتی شرکتهای بزرگی مثلِ بنیادِ راکفلر بخشی از این غولهای نفتی به حساب میان.
راکفلر در سالِ 1862 میلادی زمانیکه تنها 23 سال داشت، واردِ صنعتِ نفت شد. در ابتدا در بخشِ پالایش و بعد هم در بخشِ حمل و نقل ایفای نقش کرد.
راکفلر در سالِ 1870 شرکتِ استانداردِ نفتِ نیوجرسی رو پایه گذاری میکنه. بدین ترتیب نخستین شرکتِ غول آسای نفتی جهان، متولد میشه.
عنوان هفت خواهران برای اولین بار توسطِ اِنریکو ما ته یی، رئیس ایتالیایی شرکتِ اِنی مورد استفاده قرار میگیره.
این عنوان به هفت کارتلِ بزرگِ نفتی اطلاق میشه. این هفت کارتل عبارتند از :
1) شرکت آکسونِ آمریکایی
2) شرکت رویال داچ شِل
3) گلف اویل آمریکا
4) تگزاکوی آمریکا
5) بریتیش پِترولیوم
6) موبیلِ آمریکا
7) شورون
این شرکتهای آمریکایی اکثرِ عملیاتِ کشف، بهره‌برداری، حمل و نقل و فراورده‌های اون رو در انحصارِ خودشون دارند. این شرکتها فعالیتهای بزرگی هم در تاسیس نیروگاه‌های هسته‌ای در سراسرِ جهان دارند.
جدا از این شرکتهای آمریکایی، شرکتِ توتالِ فرانسه و اِنیِ ایتالیا هم جزء غولهای نفتی هستند که هم ردیف با کارتلهای آمریکایی ، فعالیت میکنند.
این دو شرکت فرانسوی و ایتالیایی، روابط بسیار نزدیکی با شرکتهای نفتیِ آمریکایی دارند.
بعد از ملی شدنِ صنعتِ نفتِ ایران، همین شرکتهای بین‌المللی ، ایران رو تحریم میکنند. یعنی در اصل نفتِ ایران رو تحریم میکنند.
از اونجایی که این غولهای نفتی با هم دیگه روابطِ نزدیکی دارند، کلیه شرکتها ناچار بودند از قوانین هفت خواهرانِ نفتی پیروی کنند یعنی اونا هم دیگه حاضر نبودند نفتِ ایران رو بخرند.
در سالِ 1333 خورشیدی یعنی در دولتِ دکتر زاهدی، وزیرِ دارایی ایران آقای دکتر امینی قراردادی رو امضا میکنه معروف به قراردادِ کنسرسیومِ نفت. کلیه‌ی کمپانی‌های هفت خواهران در این قرارداد حضور داشتند.
اینجا باید یادآوری کنیم که دولت دکتر مصدق در مدتِ دو سال نخست وزیری کشور، بدون اینکه بودجه‌ای از نفت داشته باشه، داشت به کارِ خودش ادامه میداد. به همین دلیل به مرور با کسری بودجه روبرو شد. دولتِ مصدق به وامِ ملی متوسل شد و سیاستِ موازنه منفی رو در پیش گرفت. مصدق هم مدام تکرار میکرد که به انگلیسی‌ها امتیازی نخواهد داد، نه فقط انگلیسی‌ها که حتی به شوروی هم هیچ امتیازی نداد.
از این جهت یکی دیگه از پایه‌های کودتای 28 مرداد همین شرکتِ هفت خواهرانِ نفتی بودند. اونا با اینکه شرکتهای خصوصی بودند اما در دولتهای آمریکا و انگلیس بسیار نفوذ داشتند.
ما قبلا در موردِ کودتای 28 مرداد صحبت کردیم. من لینکش رو این بالا خدمتتون میزارم در نتیجه این کودتا بود که در 28 مرداد 1332 ، دولتِ مصدق سقوط کرد.
تمامی این غولهای نفتی با شرکتِ آرامکوی عربستان هم در ارتباط هستند و سهمِ زیادی در سودِ شرکتِ آرامکو دارند.
در دنیایی که بسیار به انرژی نفت و گاز وابسته ست، این غولهای نفتی هستند که حرف اول رو در جهان میزنند. غولهای نفتی ، سیاست کشورها رو تعیین میکنند، ستون فقراتِ تمدن مدرن هستند، اونها اقتصاد رو شکل میدند بر ژئوپلیتیک تاثیر میذارند و در لایه های پیچیده‌تر باز هم این غولهای نفتی هستند که تصمیم میگیرند چه زمانی در جهان صلح باشه و چه زمانی جنگ
ما معمولا خیلی راحت از کلمه کشفِ نفت استفاده میکنیم. اما سخت ترین بخش همین کشفِ نفتِ. نتنها خیلی پر هزینه ست، بلکه خیلی هم زمان بره. کشفِ یک میدون نفتی معولا ده تا دوازده سال طول میکشه. اگر این کشف موفقیت آمیز باشه، تازه باید بریم سراغ لوله کشی و تاسیس دکل و حتی ساخت بندرگاه. که همه اینها هزینه‌هایی باورنکردنی هستند.
طبقِ یک آمار رسمی در آمریکا. برای بهره برداری از هفت میلیون تن نفت خام، باید 42