Wykopaliska archeologiczne na terenie byłego getta warszawskiego i tzw. Kopca Anielewicza

Przedstawiamy film podsumowujący badania wykopaliskowe, które Muzeum Getta Warszawskiego prowadziło tego lata na warszawskim Muranowie.

7 czerwca 2022 ruszyła kolejna tura badań archeologicznych i wykopalisk prowadzonych na terenie byłego getta przez Muzeum Getta Warszawskiego razem z zespołem naukowców z Christopher Newport University i Akademii im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku – filii AFiB Vistula. Tym razem lokalizacją prac był kwartał ulic Miłej–Dubois–Niskiej–Karmelickiej na warszawskim Muranowie, w bezpośrednim sąsiedztwie tzw. Kopca Anielewicza.

Bunkier Anielewicza przy Miłej 18 to nieistniejący już dziś schron, który znajdował się na rogu ulic Miłej i Dubois w Warszawie. Po ciężkich walkach podczas powstania w getcie warszawskim ukrywali się w nim bojowcy Żydowskiej Organizacji Bojowej. 8 maja 1943 roku zostali osaczeni przez Niemców. Postawieni w sytuacji bez wyjścia i pozbawieni amunicji, nie chcąc oddać się w ręce wroga, kilkudziesięciu z nich popełniło samobójstwo – razem ze swoim dowódcą, Mordechajem Anielewiczem. Po wojnie z inicjatywy Centralnego Komitetu Żydów Polskich w miejscu bunkra usypano kopiec z gruzów okolicznych domów oraz postawiono na jego szczycie pamiątkowy kamień.

W trakcie wykopalisk zespół archeologów znalazł wiele fascynujących przedmiotów: używane przez religijnych Żydów tefilin, fragmenty żydowskich modlitewników, jak i polskiej literatury, naczynia do rytualnego obmywania rąk oraz wiele innych. Badania na Miłej mogą w przyszłości stanowić ważny element nauczania o historii getta i mieć wpływ na zmianę naszej dotychczasowej wiedzy o historii powstania w getcie.

W filmie wystąpili: dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego Albert Stankowski, kierownik wykopalisk dr Jacek Konik, archeolożka dr hab. prof. Bożena Józefów-Czerwińska, ekspert ds. naukowych MGW rabin David Berman, edukatorka MGW i przewodniczka Masza Makarowa, wolontariuszki uczestniczące w badaniach – Maria Lekukh i Monika Nestorowicz, konserwator architektury Rajmund Gazda oraz archeolog dr hab. prof. Władysław Duczko.