KARKONOSZE I WROCLAW W FOTOGRAFII STEREOSKOPOWEJ

[W celu uzyskania właściwego efektu zdjęć stereoskopowych użyj okularów VR]

Stworzyć obraz tak, by oddał trójwymiarowość przedmiotów i głębię przestrzeni, w której są one zatopione – to idea towarzysząca człowiekowi od setek lat, aż po dzisiejsze osiągnięcia technologii 3D. Eksperymenty fotograficzne w tym zakresie trwały od 1841 roku. Początkowo aparat stereoskopowy posiadał ruchomy obiektyw. Ostatecznym rozwiązaniem stało się jednak skonstruowane przez Dawida Browstera, w 1849 roku, urządzenie z dwoma obiektywami o rozstawie ludzkich oczu. Dzięki temu oba zdjęcia powstawały równocześnie. Projektantem opatentowanego w 1853 roku aparatu był John Benjamin Dancer. W tym samym czasie opracowano przyrząd – specjalny okular do oglądania par odbitek fotograficznych. W 1851 roku zdjęcia stereoskopowe wzbudziły olbrzymie zainteresowanie na Wystawie Światowej w Londynie, a od lat 60. nastała ogólnoświatowa moda na ten rodzaj zapisu rzeczywistości. Masowo produkowane przeglądarki stały się nieodzownym wyposażenia salonów, nie tylko mieszczańskich. Zaś bez zbędnych wydatków, za cenę biletu, można było je podziwiać w miejskich fotoplastikonach.
W zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej posiadamy zdjęcia stereoskopowe wykonane i rozpowszechniane zarówno przez światowych potentatów w tej dziedzinie, jak amerykańska firma Griffith & Gryffith czy niemiecka Neue Photographische Gesellschaft A.-G., jak i prace lokalnych - krajowych fotografów. Ciekawym zbiorem są prace pochodzące ze skandynawskich atelier: Edvarda Valdemara Harboe z Kopenhagi, Andersa Beera Wilse z Oslo i Axela Lindahla z Södertälje (Norwegia). Tematyka zdjęć dotyczyła wszystkich dziedzin: aktualne wydarzenia, osiągnięcia nauki i techniki, etnografia, portrety znanych osób, sceny humorystyczne i teatralne, ale także erotyka i pornografia. Wielką popularnością cieszyły się fotografie, które dawały widzowi namiastkę podróży po innych kontynentach i kontaktu z odmiennymi kulturami. Zazwyczaj tworzono serie, czego przykładem są fotografie Pragi, Bremy, Drezna czy Wrocławia wydane przez Neue Photographische Gesellschaft A.-G. na początku XX wieku. Firma ta produkowała także serie regionalne, poświęcone m.in. Karkonoszom.
Dla badaczy Śląska cenne są stosunkowo wczesne, bo z roku 1880, dwie prace Karla Roberta Halma (1828-1910) – fotografa działającego m.in. w Jeleniej Górze, Sobieszowie, Cieplicach-Zdroju i Zgorzelcu.

Karkonosze, Wodospad Szklarki. 1880 rok. Fot.: Robert Halm. Inw. fot. 8910
https://glam.uni.wroc.pl/index.php?s=...
Karkonosze, Wodospad Kamieńczyka. 1904 rok. Fot.: Neue Photographische Gesellschaft A.-G. Inw. Fot. 8896
https://glam.uni.wroc.pl/index.php?s=...