SUTEMIZUVCHILAR SINFIGA MANSUB CHORVA MOLLARI | СУТЭМИЗУВЧИЛAР СИНФИГA МAНСУБ ЧОРВA МОЛЛAРИ.

SUTEMIZUVCHILAR SINFIGA MANSUB CHORVA MOLLARI | СУТЭМИЗУВЧИЛAР СИНФИГA МAНСУБ ЧОРВA МОЛЛAРИ.
KANALIMIZGA OBUNA BO'LING:
   / @biologuz  
Yangi bo‘lsangiz kanalimizga obuna bo‘lishni unutmang!
👍Layk tugmasini bosishni unutmang !
🔥Ajoyib kommentlaringizni qoldiring...
Kuningiz xayrli o‘tsin!
Hurmat ila BIOLOGUZ
►ТЕЛЕГРАМ КАНАЛИМИЗ: https://t.me/uzbiolog
►ИНСТAГРAМ СAҲИФAМИЗ:   / uzbiolog  
►Хамкор Каналларимиз: https://bit.ly/32ibaXL - Android Apk Ilovalar Sayti.
#chorvamollari #uzbiolog #biologuz #chorvachilik #sigirlarhaqida
Sutemizuvchilar sinfiga mansub chorva mollari - Chorvachilik aholini oziq-ovqat mahsulotlari (sut, go‘sht, yog‘ va boshqalar), yengil sanoatni xomas hyo (jun, teri, mo‘yna), qishloq xo‘jaligini ish hayvonlari (ot, ho‘kiz, eshak, tuya) va organik o‘g‘itlar bilan ta’minlaydi.Qoramolchilik. Hozirgi qoramollar qadimda Osiyo va Yevropa qit’alarida keng tarqalgan, bundan 3–4 asr avval qirilib ketgan turdan kelib chiqqan. Oxirgi tur 1627-yilda Polshada nobud bo‘lgan. Tur eramizdan 7 000 yil ilgari qadimgi Gretsiyada xonakilashtirilgan. Qoramol zotlari xo‘jalikda foydalanish xusus iyatlariga binoan: sut, sut-go‘sht va go‘sht yo‘nalishidagi zotlarga ajratiladi (116-rasm).Sersut zotlar qoramollarning asosiy qismini tashkil etadi. O‘zbekistonda sersut sigirlardan Qora-ola Xolmogor va Yaroslavl zotlari, Qizil dasht, Bushuyev va boshqa zotlar boqiladi. Sersut sigirlar yilig a 4 000 l, ayrim govmishlar 6 000 l va undan ham ko‘proq sut beradi. Sersut-go‘shtdor zotlar ko‘p sut berishi bilan birga go‘shti ham ko‘p va sifatli bo‘ladi. Shveysariyaning Simmental, Shvits va Rossiyaning Kostroma zotlari sersut-go‘shtdor zotlar hisoblanadi. Simmental zoti yiliga 4 000 l gacha sut beradi. Go‘shtdor zotlar, asosan, sifatli go‘sht yetishtirish uchun ko‘p ayt iriladi. Ular vazni va tez yetilishi bilan sersut zotlardan ustun turadi. Go‘shtdor Shortgorn zotli sigirlarning o‘rtacha vazni 650 kg, buqalarniki esa 1 000 kg dan ortiq bo‘ladi. Yosh buqalarning vazni bir kecha-kunduzda 1 kg ga ortadi. O‘zbekistonda Qozog‘iston oqboshi, Santa-Gertruda, Gereford va Shortgorn zotlari boqiladi.Qoramollardan sut va go‘sht bilan birga teri olinadi. Teridan charm poyabzallar, teri-galantereya buyumlari tayyorlanadi. Qushxonalardagi chiqindilardan turli preparatlar, yelim, sovun va boshqa mahsulotlar ishlab chiqariladi.Qo‘ychilik. Qo‘ylar yovvoyi qo‘y – muflondan kelib chiqqan. Qo‘y bundan 8 ming yil ilgari xonak ilashtir ilgan. Qo‘y zotlari junining sifatiga ko‘ra mayin junli, chala mayin junli va dag‘al junli zotlarga ajratiladi (117-rasm). Mayin junli qo‘ylarning juni bir xil uzunlikdagi (8–10 sm) tivitdan iborat. Mayin jundan nafis gazlamalar to‘qiladi. Shimoliy Kavkaz, Volgabo‘yi va Qozog‘istonda boqiladigan merinos zotidan 10–12 kg mayin jun olinadi.Dag‘al junli qo‘ylarning juni dag‘al qil va tivitd an iborat. Bu qo‘ylar ham, o‘z navbatida, po‘stinbop terili, qorako‘l terili, go‘sht-yog‘li va go‘sht-junli zotlarga ajratiladi. Romanov zotli qo‘ylar eng yaxshi po‘stinbop teri beradi. Qorako‘l terisi 1–3 va boshqa xillari ham bor. Havorang va tillarang xillari yuqori baholanadi. Go‘sht-yog‘ yo‘nalis hidagi qo‘ylardan O‘zbekistonda Hisor qo‘ylari boqiladi. Bunday qo‘ylar vazni 150 kg ga, dumbasining og‘irligi 25 kg ga boradi.Yilqichilik. Baland tog‘li joylarda va qishloq xo‘jaligida yordamchi ishlarni bajarishda otlar asosiy ishchi kuchi hisoblanadi. Ot sporti dunyo miqyosida ommalashib bormoqda. Otlar go‘sht va sut olish uchun ham boqiladi. Ularning sutidan shifobaxsh qimiz tayyorlanadi. Otlar qonidan shifobaxsh preparatlar va zardob tayyorlashda foydalaniladi.Otlar miloddan taxminan 3 000 yil ilgari xonakilashtirilgan. Xonaki otlarning ajdodi bir vaqtlar Yevropa cho‘llarida yashab, hozir qirilib ketgan tarpan hisoblanadi (118-rasm). Otlar og‘ir yuk tortadigan, salt miniladigan, yengil yuk tortadigan (yo‘rg‘a), go‘sht va qimiz uchun urchitiladigan zotlarga bo‘linadi. Og‘ir yuk tortadigan otlardan Vladimir zoti, salt miniladigan otlardan O‘zbekistonda yekunligida so‘yilgan qorako‘l qo‘zil arining terisidan iborat. Qorako‘l terisi ko‘proq qora rangda bo‘ladi; ko‘k, jigarrang, sur, oq tishtirilgan Qorabayir, Tojikiston va Turkmanistonning Laqay va Axaltaka zotlarini, yengil yuk tortadigan otlardan Orlov yo‘rg‘asi va Rus yo‘rg‘asini ko‘rsatish mumkin. 1. Qoramol zotlari xo‘jalikda foydalanishiga binoan qanday yo‘nalishlarga
bo‘linadi? 2. O‘zbekistonda qoramollarning qaysi zotlari boqiladi?
3. Qo‘ylarning qanday zotlari mavjud? 4. O‘zbekistonda qo‘ylarning qaysi turlari boqiladi? 5. Otlardan qanday maqsadlarda foydalaniladi?
6. Otlarning qanday zotlari mavjud? Qoramolchilik, chorvachilik, qo‘ychilik, qorako‘lchilik, yilqichilik, salt miniladigan otlar, tur, muflon, tarpan.
Qoramol zotlari yo‘nalishi va ularga mansub zotlarni juftlab yozing:
a) sut; 1) Kostroma, Simmental; b) go‘sht; 2) Qora-ola, Bushuyev;
d) go‘sht-sut. 3) Shortgorn, Shvits.