Tryptyk Wojenny. Część III: Helena

Trzecia część trylogii „Tryptyk Wojenny”, która powstała w ramach projektu „Wojenny Nowy Sącz”. Bohaterką filmu jest Helena Barbacka, która w czasie okupacji należała do konspiracji. Była sanitariuszką w oddziale Juliana Zubka ps. "Tatar". Film składa się z dwóch krótkich części, z których druga stanowi wywiad z córką Heleny panią Moniką Ślepiak, opowiadającą o powojennych losach matki.

TRYPTYK WOJENNY. CZĘŚĆ III: HELENA
Krótkometrażowy film dokumentalny ze scenami fabularyzowanymi.
scenariusz i reżyseria: dr Maria Molenda
zdjęcia i montaż: Jakub Szydłowski
w roli Heleny Barbackiej: Irena Michalska
w pozostałych rolach: Mateusz Malecki, Elwira Michalska i inni.
Kierownik produkcji: Grzegorz Pyka.
Kostiumy: Michał Cieślik i Magdalena Cieślik.
Współpraca: Stowarzyszenie Rowery Zabytkowe – Zabrze, Stowarzyszenie Historyczne Feldgrau.


Po ukończeniu pracy nad filmem dotarliśmy do kolejnych, nieznanych wcześniej materiałów, które zapewne pozwolą znacznie uzupełnić wiedzę o Helenie Barbackiej i jej okupacyjnej historii.

Helena Barbacka pełniła w czasie okupacji funkcję łączniczki w Placówce AK Nowy Sącz, była też zaangażowana w działania wywiadu Inspektoratu AK Nowy Sącz na terenie miasta; już w tych strukturach znała się z Adamem Ślepiakiem ps. „Żar” i działała razem z nim. W ostatniej dekadzie sierpnia 1944 r., zmuszona do ukrycia się, trafiła do oddziału Juliana Zubka ps. „Tatar”. Oddział „Tatara” założony w 1944 r. przeprowadził liczne akcje bojowe przeciwko okupantom, m.in: uderzenie na niemiecką straż celno-graniczną w Piwnicznej, liczne zasadzki na szosie Nowy Sącz – Krynica, akcję przeciwko niemieckiej straży leśnej we Frycowej oraz ataki na posterunek policji w Łabowej i szkołę policyjną w Żegiestowie. Helena Barbacka ps. „Gencjana” była w oddziale żołnierzem w stopniu szeregowego (strzelca), pełniła także funkcję sanitariuszki; tak jak inni żołnierze oddziału leśnego odznaczona została Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Adam Ślepiak działał w konspiracji już od 1941 r., pracował w ramach Placówki ZWZ-AK Nowy Sącz oraz przez chwilę na rzecz przerzutów kurierskich na Węgry; dosłużył się stopnia starszego szeregowego, dowódcy drużyny w oddziale „Tatara”; miał też poza Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami (jak wszyscy partyzanci) otrzymać po wojnie za działalność partyzancką Krzyż Walecznych. Po wojnie, będąc studentem Politechniki Krakowskiej, był rozpracowywany przez UB jako współpracownik Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (nie udowodniono mu jednak aktywnej działalności i sprawa nie miała dalszego ciągu). Julian Zubek „Tatar” złożył broń pod przymusem kwaterujących w pobliżu Sowietów wbrew rozkazom przełożonych z AK; należy podkreślić, że część jego ludzi aresztowano, a on sam musiał uciekać z Polski.

Projekt realizowany dzięki grantowi z Fundacji EVZ.

www.wojennysacz.pl

Partnerzy projektu:
Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ – dyrektor Andrzej Zarych
Archiwum Narodowe w Krakowie – dyrektor dr hab. Wojciech Krawczuk,
Sądecka Biblioteka Publiczna im. J. Szujskiego dyrektor Marek Rylewicz
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka dyrektor Alina Marek
Fundacja Euros Wiatr ze Wschodu prezes Anna Żalińska
Stowarzyszenie Sądecki Sztetl – dr Łukasz Połomski
Parafia Ewangelicko-Augsburska ks. Proboszcz Dariusz Chwastek
Fundacja Centrum Rodziny Popielów – pan Dariusz Popiela