نطق نخست وزیری بختیار و معرفی کابینه اش به شاه در دی 57

دکتر شاپور بختیار از سیاستمداران منتقد شاه بود. او دارای دکترای حقوق و علوم سیاسی از دانشگاه سوربن فرانسه بود. او معتقد به حکومتی سوسیال دموکرات بود و در طرح ملی شدن صنعت نفت به حمایت جدی از دکتر مصدق برخاست. او معاون وزارت کار دولت مصدق شد. بعد از کودتای 28 مرداد32 بدلیل انتقادهایش از شاه به اینکه به قانون اساسی پایبند نیست و بدلیل فعالیتهایش در جبهه ملی چندین بار زندانی شد. در ۲۲ خرداد ۱۳۵۶ بختیار و دو تن دیگر از سران جبههٔ ملی، کریم سنجابی و داریوش فروهر ، نامه‌ای سرگشاده به محمدرضا پهلوی نوشتند و از او خواستند که برای نجات کشور به حکومت استبدادی پایان دهد و اصول مشروطیت را تمکین کند. به واقع آن‌ها عامل بحران در ایران را شاه دانسته و او را متهم کردند که به واسطهٔ تورم و بی‌توجهی به کشاورزی اقتصاد ایران را به نابودی کشانده‌است. نحوهٔ مدیریت شاه و عدم احترام و مغایرت آن با قانون اساسی و اعلامیه حقوق بشر از دیگر نکات مورد تأکید نویسندگان نامه بود. آنان در بخش پایانی نامه تنها راه برون رفت از چنین وضعیتی را ترک حکومت استبدادی، تمکین مطلق به اصول مشروطیت، احیای حقوق ملت، احترام واقعی به قانون اساسی و اعلامیه جهانی حقوق بشر، انصراف از حزب واحد، دادن آزادی مطبوعات و آزادی اجتماع، آزادی زندانیان، دادن اجازه بازگشت به تبعید‌شدگان سیاسی و استقرار حکومتی که متکی بر اکثریت نمایندگان منتخب از طرف ملت باشد، اعلام کردند. متاسفانه شاه به این هشدارها بی توجه بود تا اینکه کشور به ورطه آشفتگی و اوجگیری اعتراضات کشیده شد. با اوجگیری آشفتگی ها در سال 57 شاه از او کمک خواست و وی نخست وزیری را با شرایطی که شاه نیز پذیرفت قبول کرد. بختیار سیاست‌مداری بود که به نظام مشروطه به هر شکلی (مشروطهٔ پادشاهی و مشروطهٔ پارلمانی) اعتقاد داشت. گرایش شدید او به حکومت سوسیال دموکرات حاوی این طرز نگرش اوست. با آن‌که حکومت آن زمان ایران به ریسمانی بند بود اما شاپور آن را اصلاح‌پذیر می‌دانست و معتقد بود می‌تواند با پذیرش این پست و انجام اصلاحات اساسی هوای تازه‌ای به مملکت وارد کند. شاپور نه به نظام آریامهری تن داد و نه به طرح جمهوری اسلامی. او در تقابل با این دو، راه‌حل سومی را که همان برقراری نظامی دموکراتیک، دولتی سکولار و قانون‌مند، احیای مشروطهٔ پارلمانی و اجرای تمام و کمال قانون اساسی مشروطه بود، پیش روی ملت قرار داد. بختیار برخلاف دوستان و رهبران جبههٔ ملی که با موج انقلاب و خمینی همراه شدند، تز فکری و موجودیت جمهوری اسلامی را رد کرد و تلاش خود را برای جلوگیری از استقرار این نوع حکومت آغاز نمود. کابینه بختیار تفاوتهای اساسی با کابینه های قبلی شاه داشت که در این ویدئو میبینید. متاسفانه این کابینه تنها 37 روز دوام آورد...