Su ve Yağı Karıştırmanın Sırrı Bu Deneyde! ⚗️💡✨

ABONE OL! http://bit.ly/basfi
  / basfiiledeneyselbilim  
  / basfiiledeneyselbilim  
  / basf.basfiiledeneyselbilim  

Su ve Yağı Karıştırmanın Sırrı Bu Deneyde! ⚗️💡✨

Malzemeler
Bitkisel yağ
Su
Sabun
Dereceli silindir
Pipet

Yağ molekülleri apolarken yani hidrofobik, su molekülleri polar yani hidrofilik yapılıdır. Apolar ve polar moleküller birbiri içinde çözünemediği için yağ ve su da birbiri içerisinde çözünmez. Yani homojen karışmaz. Ama biz bu su ve yağın içine bir ucu polar bir ucu apolar yeni bir molekül eklesek hepsini birbirine bağlar mıyız? Kulağa çok mantıklı geliyor. Ekleyelim ve görelim. Peki bir ucu polar bir ucu apolar olan bu molekül ne olabilir? Aslında hepimizin yakından tanıdığı bir molekül biliyoruz.

Sabun; bir ucu polar, yani suyu seven, hidrofilik, diğer bir ucu ise suyu sevmeyen apolar (hidrofobik) bir moleküldür. Suyla temas ettiğinde suyu seven polar kısmı suya bağlanır. Suyu sevmeyen kısmı ise uzakta kalır. O da suyu sevmediği için suyun dışındaki yağ gibi kirli maddelere bağlanır. İşte su ve sabunu karıştırarak ellerinizi yıkadığınızda suyu sevmeyen apolar kısımlar birleşerek misel oluşturur. Misel bir küre gibidir. Bu kürenin dış tarafı polar, iç tarafı apolardır. Kürenin polar kısmı suya tutunarak suyla birlikte akıp gider. Bu durumda kirler de akıp gitmiş olur. Ta taam tam da bugünkü deneyimizde ihtiyacımız olan molekül. Hadi deneyelim.
İçerisinde yağ ve su olan silindirin içine sabun ekliyorum. Pipetle karıştırıyorum. Tam da tahmin ettiğimiz gibi. Bakın işte şimdi birbirlerine karıştılar. Sabun moleküllerinin bu yapısı sayesinde apolar olan karbon zinciri tarafı apolar olan yağ moleküllerine, polar olan tarafı ise su molekülleriyle etkileşti. Böylece yağ molekülleri bir ucundan yağa bir ucundan suya tutunmuş oldu ve sonuç olarak bu iki farklı yapıdaki molekülün birbiri içinde çözünebilmesini sağladı. Evde kendi başınıza da kolaylıkla yapabileceğiniz bir deney, polar apolar yapılı molekülleri anlamak için de harika bir deney.
Peki ben su, sabun ve yağı ayrıştırmak istersem bunu nasıl yapabilirim? Aslında yine aynı mantıkla bu sefer birinden birine tutunup ayrıştıracak bir moleküle ihtiyacımız olur. Tuz gibi. Tuz polar bir molekül olduğu için polar molekülde çözünür. Yani yağda çözünmez. Bu bilgiyi sadece bilgilerimiz pekişsin diye ekledim. Deneyini yapmıştık zaten. Bugün su, yağ ve sabunun birbirine karışmasını istiyoruz. Ayrıştırmayacağız sizi :) Sabunun bu kimyasal bağlarını bizim temizlik için kullanmamız sadece beni heyecanlandırmıyor değil mi? Bence müthiş ama oradan da çatlak profesör gibi gözükmek istemiyorum. Bilim hepimizi heyecanlandırsın istiyorum :) Ama sabunun bu moleküller yapısı sayesinde bizi mikroplardan koruması, bizi tertemiz pür pak yapması gerçekten etkileyici ya! Sabun deyince sadece ellerimizi düşünmeyin. Çamaşır, bulaşık, yüzey temizliği, vücudumuz, saçlarımız bir sürü sabun ve deterjan çeşiti var. BASF’nin bu konuda da çok etkili bir çözümü var. Tinosan. Mikropları hızla öldürüp mikrop transferini engelliyor. Birçok temizlik ürünü bileşeninde kullanılıyor. Tinosan ürünü sayesinde uzun süreli antibakteriyel koruma, kalıcı ferahlık ve etkili hijyen sağlanıyor. BASF her alanda olduğu gibi temizlik konusunda da hayatımızı kolaylaştırmaya devam ediyor, sağ olsun :)   / cnpmuiztn2j   Bilimin güzel yanı da bu bence sürekli gelişmesi ve hayatımıza entegre olarak yaşamımızı kolaylaştırması.
Sabunun keşfi BASF’den de önce tabii. Dünyanın bilinen en eski sabun kalıntıları, günümüz Irak topraklarındaki Babil civarında bulunmuştur. M.Ö. 2800 dolayları. Bu dönemde hayvansal yağlarla odun külü karıştırılarak ilk sabun benzeri madde elde edilmiş.
M.Ö. 1500 - 1200 yıllarında Eski Mısır’da da sabun kullanıldığı biliniyor. Papirüs metinlerinde yağ, su ve “bitki özleri” karışımıyla yapılan temizlik maddelerinden bahsedilmiş. Özellikle ilaç ve güzellik amaçlı cilt temizliğinde kullanılmış.
Antik Roma’da da Keltler’den öğrenilen yöntemle hayvansal yağlar ve odun külünün kaynatılmasıyla “sapo” adı verilen temizlik maddesi üretilmiş, Latince sapo kelimesi zaman içinde İngilizce’deki “soap” gibi türetilerek çeşitli dillere geçmiş. Kısacası sabunun “icat” edilmesi tek bir kişiye değil, binlerce yıl öncesinden başlayıp Mezopotamya, Mısır ve Akdeniz uygarlıklarının deneyimlerine dayanan kolektif bir süreç olmuş.
Sabun ilk kullanılmaya başlandığı dönemlerde önce kıyafet, kumaş gibi tekstil temizliğinde kullanılmış zamanla hem tıbbi hem de kişisel hijyen için de kullanılmış. Bugün her yüzeyde kullanıyoruz :)

SORU: Sabun molekülünün suyu seven kısmına ne ad verilir?
A) Hidrofilik
B) Hidrofobik
(Cevap: A) BASF Türk Kimya iş birliği ile hazırlanmıştır.