Ferit Tüzün - Midas'ın Kulakları

Ferit Tüzün ( 1929- 1977 )

Midas'ın Kulakları, opera ( 1966-1969 )

Ankara Devlet Opera ve Balesi

5-10-2013

Güneş Tanrısı Apollon ile Doğa Tanrısı Pan aralarındaki yarışta Frigya kralı Midas hakem olarak belirlenir. Yarışta Apollon lir, Pan ise flüt çalacaktır.

Opera, koronun bu yarışmayı haber vermesiyle başlar. Apollon’a göre yanlış karar veren Midas, “anlayan kulakların” duyabileceği müzik yerine, herkesin kolayca anlayabileceği tek sesli bir kavalı tercih etmiş Pan’ı galip ilan etmiştir. Öfkelenen Apollon, Midas’ın kulaklarını eşek kulaklarına çevirir. Eşek kulaklı Midas bu sırrı sadece berberiyle paylaşmak zorunda kalır Berber, Midas'ın gizini tutacağına yemin etmiştir fakat artık Midas'ın kulaklarını düşlerinde görmeye, gece gündüz onları sayıklamaya başlar. Midas´ın gizini daha fazla taşıyamayacağını anlayınca gidip bağıra bağıra bir kuyunun içine seslenir, rahatlar.

İki yurttaş, Midas'a sazlıkların garip bir şekilde seslendiklerini haber verirler. Midas'la birlikte kırlara, o sazlığın olduğu yere yürürler. Yel esmeye başlayınca, su kıyısındaki sazlar, "Midas'ın kulakları eşek kulakları" diye seslenmeye başlar. Midas’ın gizi kuyunun dibindeki sulardan sazlıklar geçmiştir. Midas öfkeden çılgına döner. Sazların kestirilmesi ile sesler iniltiyle yavaş yavaş diner.

Midas, çığırtkanlar salarak kulakları ile ilgili söylentiyi unutturmaya çalışırsa da, çabası boşunadır. Bu sırada kendisi de artık kulaklarını benimser, hatta bu kulaklarla kendini insanüstü bir yaratık, bir yarı tanrı gibi görmeye başlar. Kulaklarını artık Frigyalılara da seyrettirmeye karar verip yurttaşları toplar. Ne var ki, o kulaklarını halka gösterdi sırada Apollon yeniden çıkagelir. "Seni bağışlıyorum artık" deyip Midas'ın kulaklarını eski haline sokar; yani yeniden insan kulağı yapar. Midas'ın alıştığı ve artık halkın kabul ettiği kulakları geri almakla aslında onu bir kez daha cezalandırmış olur. Çünkü Frigyalılar bu apansız değişimi yadırgayıp Midas´ı alaya alırlar. Değer yargıları görecelidir, alışkanlığa bağlıdır.