Lời dạy của Khổng Tử ( Phần 3 )

Khổng Tử (孔子, 551–479 TCN) là một trong những nhà triết học, giáo dục gia và tư tưởng gia vĩ đại nhất của Trung Quốc cổ đại, người sáng lập ra học thuyết Nho giáo. Tư tưởng của ông đã có ảnh hưởng sâu rộng không chỉ trong văn hóa Trung Quốc mà còn trong toàn bộ khu vực Đông Á, bao gồm cả Việt Nam.
Tiểu sử ngắn về Khổng Tử
Khổng Tử sinh ra trong một gia đình quý tộc nhưng gặp nhiều khó khăn về tài chính. Ngay từ nhỏ, ông đã tỏ ra thông minh và có niềm đam mê với học hỏi. Ông không chỉ dạy về học thuật mà còn nhấn mạnh về đạo đức và nhân cách con người. Khổng Tử chủ trương rằng sự học không chỉ để hiểu biết mà còn để trở thành người tốt, biết cách ứng xử và làm chủ bản thân.
Tư tưởng của Khổng Tử
Khổng Tử đặc biệt nhấn mạnh các giá trị như:
1. **Nhân (仁)**: Sự nhân ái, tình thương, lòng từ bi với mọi người. Đây là giá trị cốt lõi trong tư tưởng của ông, khuyên con người sống với lòng yêu thương, khoan dung và chân thành.
2. **Lễ (礼)**: Tôn trọng và tuân theo các quy tắc lễ nghi trong xã hội. Lễ nghĩa giúp con người duy trì trật tự xã hội và mối quan hệ hài hòa giữa người với người.
3. **Nghĩa (义)**: Làm điều đúng đắn, hành động theo đạo lý chứ không vì lợi ích cá nhân.
4. **Trí (智)**: Kiến thức và sự hiểu biết, luôn học hỏi và phát triển bản thân.
5. **Tín (信)**: Sự chân thành, đáng tin cậy trong mọi hành động và lời nói.
Những lời dạy nổi tiếng của Khổng Tử
"Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân" (己所不欲，勿施于人) nghĩa là: Điều gì mình không muốn thì đừng làm cho người khác.
"Tri chi vi tri chi, bất tri vi bất tri, thị tri dã" (知之为知之，不知为不知，是知也) nghĩa là: Biết thì nói là biết, không biết thì nói là không biết, đó là sự hiểu biết thực sự.
Ảnh hưởng của Khổng Tử
Tư tưởng của Khổng Tử đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến các lĩnh vực giáo dục, đạo đức, và chính trị của Trung Quốc và các nước lân cận. Ở Việt Nam, Nho giáo đã trở thành một phần quan trọng của văn hóa và tư tưởng dân tộc, ảnh hưởng đến các quy tắc ứng xử và hệ thống thi cử trong hàng ngàn năm.

Với triết lý sống chú trọng vào sự giáo dục, tu dưỡng bản thân và quan tâm đến xã hội, Khổng Tử đã để lại di sản tư tưởng phong phú cho hậu thế. Những giá trị này vẫn có ý nghĩa to lớn trong xã hội hiện đại, khi con người đang tìm kiếm những hướng đi đạo đức trong cuộc sống đầy biến động.