Yapım Ekleri | En Çok Karıştırılan Ekler |

Kıymetli arkadaşlar bu videomuzda Türkçenin en önemli konu başlıklarından biri olan ek konusunun yapım ekleri başlığını sizlere anlatacağız. Bu konu her yıl soru gelen bir konu olduğundan TYT Türkçe, KPSS Türkçe, LGS Türkçe sınavı için büyük önem taşımaktadır. Konumuz içerisinde ek, çekim ekleri konusuyla ilgili, ''Yapım eki nedir?, Kök Nedir?, Gövde Nedir? Kök Halinde Sözcük, Gövde Halinde Sözcük Nedir?'' sorularının cevabını bulacaksınız.
Bu konu sözcük yapısı konusunun ve türemiş sözcüklerle ilgili soruları çözmenin ön şartıdır.
DİKKAT! Bazı sözcüklerdeki yapım eklerinin tespiti dikkat gerektirir. 5.sınıf yapım ekleri, 6.sınıf yapım ekleri.
ılık - ılı – k ışık - ışı – k
batı - bat – ı ağardı - ak-ar-dı
uyku - uyu – ku oynuyor - oyun – a – yor
yaşıyor - yaş- a – yor ilerliyor - ileri – le yor
kavşak - kavuş - ak alçaldı - alçak - l - dı
yükseldi - yüksek-l-di seyreldi - seyrek-l-di
adım - at - ım yudum - yut - um
TÜRKÇENİN KURDU YAPIM EKLERİ
YAPIM EKLERİ KONU ANLATIMI
Eklendiği sözcüklerin anlamını değiştirip onlardan yeni sözcükler türeten eklerdir.
KÖK: Bir sözcükteki çekim ve yapım ekleri çıkarıldıktan sonra geriye kalan anlamlı en küçük parçadır.
GÖVDE: Bir sözcüğün yapım eki almış halidir.
göz – lük göz – le- yaz – ı yaz – dır-
Bu örneklerde görüldüğü gibi, yapım ekleri, fiil veya isim soylu sözcüklere gelerek fiil ya da isim soylu sözcükler türettiğinden dörde ayrılır.
1. İsimden İsim Yapım Ekleri 3. Fiilden İsim Yapım Ekleri
2. İsimden Fiil Yapım Ekleri 4. Fiilden Fiil Yapım Ekleri
1. İsimden İsim Yapım Ekleri
-lık, (-lik, -luk, -lük) ağaçlık, doktorluk
-lı, (-li, -lu, -lü) uslu, boyalı
-sız, (-siz, -suz, -süz) yüreksiz, tuzsuz
-ıncı, (-inci, -uncu, -üncü) beşinci, onuncu
2. Fiilden İsim Yapım Ekleri
-ım, (-im, -um, -üm) ölüm, bakım
-ı, (-i, -u, -ü) yapı, ölü, uyu-ku
-gı, (-gi, -gu, -gü) bulgu, sezgi
-kı, (-ki, -ku, -kü) bitki, tutku
-gın, (-gin, -gun, -gün) durgun, ölgün
-kın, (-kin, -kun, -kün) yatkın, seçkin
-gan, (-gen) kaygan, sürüngen
-kan, (-ken) çalışkan, iletken
-k (-ık, -ik, -uk, -ük) kırık, çürük
-ak, (-ek) uçak, yatak, kavuş-ak
-ınç, (-inç, -unç, -ünç) gülünç, korkunç
-ıcı, (-ici, -ucu, -ücü ) alıcı, sürücü
-r (-ır, -ir, -ur, -ür) düşünür, okur
-t (-ıt, -it, -ut, -üt) geçit, umut
-tı, (-ti, -tu, -tü) morartı, kızartı
-ıntı, (-inti, -untu, -üntü) kırıntı, üzüntü
NOT: Fiilimsi ekleri de fiilden isim yapım ekleridir.
3. İsimden Fiil Yapım Ekleri
la, (-le) başla-, sula
l kısal-, alça(k)l
al, (-el) azal-, yönel
sa, (-se) garipse-, susa
ımsa, (-imse) azımsa-, özümse
a, (-e) yaşa-, türe-, oyun-a
leş, (-laş) iyileş-, beyazlaş
lan, (-len) canlan-, evlen
ık, (-ik, -uk, -ük) birik-, a(ç)cık
ar, (-er) morar-, a(k)ğar
da, (-de) ışılda-, fısılda
4. Fiilden Fiil Yapım Ekleri
t (-ıt, -it, -ut, -üt) yürüt-, okut
l (-ıl, -il, -ul, -ül) yazıl-, süzül
dır, (-dir, -tır, -tir) aldır-, yaptır kalk-dır-
r, (ır, -ir, -ur, -ür) içir-, uçur