ΑΝΑΒΑΤΟΣ. Ο ΑΠΡΟΣΙΤΟΣ... "ΜΥΣΤΡΑΣ" ΤΗΣ ΧΙΟΥ ΚΑΙ Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΟΣ ΤΟΥ!

Ο Ανάβατος είναι ένας σχεδόν εγκαταλελειμμένος μεσαιωνικός οικισμός της κεντρικής Χίου, ο οποίος σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει μόλις έναν κάτοικο. Βρίσκεται στην κορυφή ενός απόκρημνου λόφου 450 μέτρων, γεγονός που του προσέδωσε το προσωνύμιο «Μυστράς του Αιγαίου». Ο Ανάβατος διαθέτει φυσική οχύρωση και περιβάλλεται από δύο φαράγγια, ενώ η είσοδος στον οικισμό είναι δυνατή μόνο από τα βόρεια. Απέχει 16 χιλιόμετρα από την πόλη της Χίου.
Η ίδρυση του Ανάβατου τοποθετείται στους μέσους βυζαντινούς χρόνους. Σύμφωνα με την παράδοση, δημιουργήθηκε από τους εργάτες που έφτασαν στη Χίο για την κατασκευή της Νέας Μονής επί Κωνσταντίνου του Μονομάχου. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο οικισμός δημιουργήθηκε λόγω των πειρατικών επιδρομών που μάστιζαν τα δυτικά παράλια του νησιού.
Ο παλιός πυρήνας του οικισμού καταστράφηκε κατά τη διάρκεια των γεγονότων της σφαγής της Χίου, όταν ο Ανάβατος πολιορκήθηκε και αλώθηκε από τα οθωμανικά στρατεύματα. Παράλληλα, μεγάλος αριθμός επιζησάντων εγκαταστάθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου (συνοικία Αναβατούσικα), τη Χώρα της Χίου κ.α.
O κυρίως οικισμός εγκαταλείφθηκε οριστικά μετά τον σεισμό του 1881 και οι εναπομείναντες κάτοικοί του εγκαταστάθηκαν στα κράσπεδα του λόφου, στο κατώτερο τμήμα του Ανάβατου. Οι ασχολίες των κατοίκων του κατά τα χρόνια της ύστερης Τουρκοκρατίας περιστρέφονταν γύρω από την καλλιέργεια της γης και την κτηνοτροφία.
Η μοναδική κάτοικος του εγκαταλελειμμένου οικισμού είναι σήμερα η 80χρονη κυρία Σμαράγδα Παπαστυλιανού η οποία, όπως η ίδια λέει, μένει στον Ανάβατο μόνη της, από επιλογή! Εργάστηκε επί 30 χρόνια σαν ζωγράφος και ντεκορατέρ, ταξίδεψε σε χώρες του εξωτερικού και τα τελευταία 31 χρόνια μένει μόνη της στον Ανάβατο.
Είχα την ευκαιρία να μιλήσω μαζί της. Μια συζήτηση που θα μου μείνει αξέχαστη.