2024-4-06 - Fort Wierickerschans (tussen Bodegraven en Nieuwerbrug)

Fort Wierickerschans is gebouwd in 1673 in opdracht van stadhouder Willem III. Het maakt deel uit van de Oude Hollandse Waterlinie en is, om strategische redenen, gelegen op de splitsing van de Oude Rijn en de Enkele Wiericke (bron Wikipedia).
Het is een geliefde plek voor vele dronevliegers en zo ben ik hier eigenlijk ook terecht gekomen.

In 1672 veroverden de Fransen delen van Nederland. Door delen van Nederland onder water te laten lopen konden de Nederlanders iets beter verdedigen en de vijand wat ophouden. Toen de Fransen weer waren teruggetrokken nam Willem III het besluit om dit Fort te laten bouwen ter versteviging van de zgn. Hollandse Waterlinie.

Van 1870 tot 1915 fungeerde het fort vooral als Centraal Depot om gemobiliseerde soldaten te bevoorraden. Vanaf januari 1915 tot mei 1917 werd het fort als interneringskamp gebruikt voor buitenlandse officieren. Majoor van Boecop was commandant van het fort. Hoewel het interneringskamp officieel op 15 mei 1917 opgeheven werd, zijn er tot november 1918 nog zeven Engelse officieren geïnterneerd geweest. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de schans aanvankelijk genegeerd. Later vestigde een onderdeel van de Kriegsmarine zich op het fort. Na 6 mei 1945 hebben er voor een korte tijd plaatselijke NSB'ers en collaborateurs vastgezeten.

Na de Tweede Wereldoorlog werden er op de Wierickerschans keuringen van munitie uitgevoerd. Als munitie werd afgekeurd werd het op het fort tot ontploffing gebracht. Op 5 februari 1960 verloor de Wierickerschans officieel zijn functie als vestingwerk. Het fort werd tot de jaren 70 van de twintigste eeuw als opslagplaats voor legergoederen gebruikt. Daarna heeft het Legermuseum in Delft het fort ook nog als opslagplaats gebruikt. Het fort heeft ook gediend als trainingscentrum voor waakhonden van Defensie. Dit trainingscentrum is later op particuliere basis voortgezet.

Fort Wierickerschans is vanaf 1 januari 1998 eigendom van Staatsbosbeheer. Met zijn ligging tussen Woerden en Bodegraven, waar de Romeinse Limes en de Oude Hollandse Waterlinie elkaar kruisen, is het vanuit ecologisch oogpunt een bijzondere plek: het enige open venster tussen het noordelijk en zuidelijk deel van het Groene Hart. Het vormt daarmee een fragiele, cruciale schakel voor de Natte As. Het fort, zijn wallen en omgeving maken onderdeel uit van de Ecologische hoofdstructuur van Nederland vooral vanwege het belang voor weidevogels. De plantengroei typeert zich als ruig.

Vanaf het moment dat Staatsbosbeheer Fort Wierickerschans in zijn bezit kreeg, is het op zoek gegaan naar mogelijkheden om het fort een nieuwe functie te geven, breder dan een militair relict dat als een icoon in het landschap staat. Dit heeft geleid tot een convenant tussen Staatsbosbeheer, Provincie Zuid-Holland, de gemeente Bodegraven, de Stichting Wierickerschans en Kraan Ontwikkeling. Er zijn afspraken over ontwikkeling, exploitatie en beheer vastgelegd. Het gebouw waar Staatsbosbeheer sinds 2006 zijn bezoekerscentrum in had gevestigd is hiermee per 1 september 2011 overgedragen aan de Stichting Fort Wierickerschansgroep.