9 Vị Vua Nhà Lý - 216 năm huy hoàng mở đầu thời kỳ Đại Việt thịnh trị | Tóm tắt lịch sử Việt Nam

#suluoc #tomtatlichsu #lichsuvietnam #nhaly

► Theo dõi Sử Lược tại:
Facebook:   / suluoctomtatlichsu  
Câu Chuyện Lịch Sử:    / @suluoc2  
► Liên hệ quảng cáo qua fanpage Facebook
► Like & Subcribe để theo dõi những video tiếp theo!

------------------------------

Triều Nhà Lý (1009–1225) là giai đoạn rực rỡ nhất trong lịch sử Việt Nam, mở đầu cho hơn hai thế kỷ Đại Việt thịnh trị. Với 9 đời vua, từ Lý Công Uẩn đến Lý Chiêu Hoàng, triều Lý đã đặt nền móng cho một quốc gia độc lập, cường thịnh, có văn hóa và bản sắc riêng.

Sau khi nhà Tiền Lê suy yếu, Lý Công Uẩn (Lý Thái Tổ) – vị quan trung thành, xuất thân từ chùa Cổ Pháp – được triều thần tôn lên ngôi vua năm 1009. Năm sau, ông ban Chiếu Dời Đô, dời kinh đô từ Hoa Lư ra Thăng Long, mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc. Dưới thời ông, đất nước ổn định, Phật giáo phát triển, luật pháp và quân đội được củng cố, trở thành nền tảng cho Đại Việt hùng mạnh sau này.

Con trai ông, Lý Thái Tông (Lý Phật Mã), tiếp tục mở rộng và củng cố vương triều. Ông ban hành Hình Thư – bộ luật đầu tiên của Việt Nam, thể hiện tinh thần nhân đạo và quản lý nghiêm minh. Thái Tông cũng trấn áp các cuộc nổi loạn lớn như Nùng Trí Cao ở biên giới phía Bắc, bảo vệ vững chắc lãnh thổ Đại Việt.

Đến thời Lý Thánh Tông (1023–1072), đất nước đạt đến đỉnh cao của sự cường thịnh. Năm 1054, ông đổi quốc hiệu từ “Đại Cồ Việt” thành “Đại Việt”, khẳng định vị thế độc lập. Ông là vị vua anh minh, nhân từ, cùng các tướng tài như Lý Thường Kiệt, Tôn Đản, Lý Đạo Thành xây dựng quốc gia hưng thịnh. Đặc biệt, ông thân chinh đánh Chiêm Thành (năm 1069), bắt vua Chế Củ, buộc nước này phải cắt ba châu Địa Lý, Ma Linh, Bố Chính, mở rộng lãnh thổ Đại Việt về phương Nam – một bước ngoặt lớn trong lịch sử mở cõi.

Triều đại đạt cực thịnh dưới Lý Nhân Tông, vị vua trị vì lâu nhất (56 năm). Dưới sự phò tá của danh tướng Lý Thường Kiệt và trung thần Tô Hiến Thành, Đại Việt không chỉ thịnh trị mà còn lập nên những chiến công hiển hách. Khi nhà Tống đem quân xâm lược năm 1075–1077, Lý Thường Kiệt chủ động tiến đánh trước, phá tan Ung Châu, Liêm Châu rồi lui về phòng thủ tại sông Như Nguyệt. Tại đây, ông cất lên bài thơ “Nam Quốc Sơn Hà”, được xem là Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của Việt Nam. Trận Như Nguyệt kết thúc với thắng lợi vang dội, quân Tống buộc phải rút lui.

Thời Nhân Tông, Đại Việt cũng ghi dấu bước phát triển vượt bậc về giáo dục và văn hóa: năm 1076, ông cho lập Văn Miếu – Quốc Tử Giám, trường đại học đầu tiên của Việt Nam; khuyến khích học hành, mở khoa thi chọn nhân tài. Xã hội thời Lý Nhân Tông an định, nhân dân ấm no, đất nước phồn vinh – được xem là đỉnh cao của triều Lý.

Sau đó, các đời Lý Thần Tông, Lý Anh Tông, Lý Cao Tông tiếp tục trị vì nhưng triều chính dần suy yếu. Dù vẫn có những trung thần như Tô Hiến Thành, song sự lộng quyền của các đại thần như Đỗ Anh Vũ, cùng sự xa hoa của vua chúa khiến nội bộ rối ren, dân chúng lầm than.

Đến thời Lý Huệ Tông, triều Lý gần như mất hết thực quyền. Các cuộc nổi dậy khắp nơi, dòng họ Trần ngày càng lớn mạnh. Khi Huệ Tông mắc bệnh, ông truyền ngôi cho con gái là Lý Chiêu Hoàng, vị nữ hoàng đế duy nhất trong lịch sử Việt Nam. Năm 1225, dưới sự sắp đặt của Trần Thủ Độ, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh, kết thúc 216 năm huy hoàng của nhà Lý và mở ra triều đại mới.

Dù sụp đổ, triều Lý để lại di sản rực rỡ: Kinh thành Thăng Long, Chùa Một Cột, Chùa Diên Hựu, Văn Miếu Quốc Tử Giám, cùng tinh thần khoan dung, nhân nghĩa và yêu chuộng hòa bình. Họ đã đặt nền móng cho một Đại Việt độc lập, hùng mạnh và văn hiến, chiến thắng cả Chiêm Thành lẫn nhà Tống, khẳng định vị thế dân tộc giữa khu vực Đông Á.

Nội dung:
0:00:00 1. Lý Thái Tổ
0:08:01 2. Lý Thái Tông
0:18:48 3. Lý Thánh Tông
0:29:30 4. Lý Nhân Tông
0:57:20 5. Lý Thần Tông
0:58:57 6. Lý Anh Tông
1:05:01 7. Lý Cao Tông
1:08:15 8. Lý Huệ Tông
1:11:52 9. Lý Chiêu Hoàng