نصیحت لقمان به فرزندش

تربیت فرزند در سوره لقمان

یکی از منابع معتبر و برتر برای تربیت کودکان، کتاب مقدس قرآن است. خداوند (ج) در قرآن کریم در آیات مختلف به اهمیت تربیت کودکان و مراحل مختلف رشدشان، و نیز به نحوه مناسب تربیت آنها از طریق داستانهای که شرح میدهد، اشاره نموده است.
در قرآن کریم، علاوه بر بیان نکات آموزشی در سایر سوره ها، به طور ویژه در سوره لقمان به معرفی انواع اصول تربیتی و رعایت اخلاق پرداخته است. این سوره معتبر در اسلام با آموزه هایی که در قالب نصایح لقمان حکیم به فرزندش، غنی از نکاتی است که به تربیت کودکان اختصاص دارد.

{وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ یَعِظُهُ یَا بُنَیَّ لَا تُشْرِکْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِیمٌ} (آیه ۱۳ سوره لقمان)
ترجمه: و (یاد کن) وقتی که لقمان در مقام پند و موعظه به فرزندش گفت: ای پسر عزیزم، هرگز شرک به خدا نیاور که شرک بسیار ظلم بزرگی است.

{وَوَصَّیْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِی عَامَیْنِ أَنِ اشْکُرْ لِی وَلِوَالِدَیْکَ إِلَیَّ الْمَصِیرُ} (آیه ۱۴ سوره لقمان)
ترجمه:و ما به هر انسانی سفارش کردیم که در حق پدر و ما در خود نیکی کن خصوصاً مادر که چون بار حمل فرزند برداشته و تا مدت دو سال که طفل را از شیر باز گرفته و هر روز بر رنج و ناتوانیش افزوده است، و فرمودیم که شکر من و شکر پدر و مادرت خود را بجای آور، که بازگشت خلق به سوی من خواهد بود.

{وَإِنْ جَاهَدَاکَ عَلَىٰ أَنْ تُشْرِکَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفًا ۖ وَاتَّبِعْ سَبِیلَ مَنْ أَنَابَ إِلَیَّ ۚ ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ} (آیه ۱۵ سوره لقمان)
ترجمه: و اگر پدر و مادر ترا بر شرک به خدا که آن را به حق نمیدانی وادار کنند در این صورت دیگر آنها را اطاعت مکن و لیکن در دنیا با آنها به حسن خلق مصاحبت کن و از راه آن کس که به درگاه من رجوع و عبادتش بسیار است پیروی کن، که پس از مرگ رجوع شما به سوی من است و من شما را به پاداش اعمالتان آگه خواهم ساخت.

{یَا بُنَیَّ إِنَّهَا إِنْ تَکُ مِثْقَالَ حَبَّهٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَکُنْ فِی صَخْرَهٍ أَوْ فِی السَّمَاوَاتِ أَوْ فِی الْأَرْضِ یَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ} (آیه ۱۶ سوره لقمان)
ترجمه: ای فرزندم، خدا اعمال بد و خوب خلق را گرچه به مقدار خردلی در میان سنگی یا در طبقات آسمانها یا زمین پنهان باشد همه را در محاسبه می آورد، که خدا توانا و آگاه است.

{یَا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلَاهَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَکَ ۖ إِنَّ ذَٰلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ} (آیه ۱۷ سوره لقمان)
ترجمه: ای فرزند عزیزم، نماز را به پا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن و بر این کار از مردم نادان هر آزار بینی صبر پیش گیر، که این نشانه ‌ای از عزم ثابت مردم بلند همت در امور عالم است.

{وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ} (آیه ۱۸ سوره لقمان)
ترجمه: و هرگز به تکبر و ناز از مردم اهل نیاز رخ متاب و در زمین با غرور و تبختر قدم بر مدار، که خدا هرگز مردم متکبر خودستا را دوست نمیدارد.

{وَاقْصِدْ فِی مَشْیِکَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ ۚ إِنَّ أَنْکَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِیرِ} (آیه ۱۹سوره لقمان)
ترجمه: و در رفتارت میانه روی اختیار کن و سخن آرام گو، نه با فریاد بلند، که زشت ترین صداها صوت الاغ است.

التماس دعا
نجیب الله آصفی