श्रीमद्भगवद्गीता अध्याय १६ दैवासुरसम्पद्विभागयोग सस्वर पाठ || Bhagvadgita Chapter 16 RECITATION ||

🌸 अध्याय १६ — "दैवासुरसंपद्विभाग योग" (दैवी आणि आसुरी संपत्तीचे विभाजन) 🌸

भगवद्गीतेचा सोळावा अध्याय “दैवासुर संपद्विभाग योग” या नावाने ओळखला जातो. या अध्यायात भगवान श्रीकृष्ण मनुष्याच्या स्वभावात असणाऱ्या दोन प्रकारच्या गुणांचे — दैवी (सात्त्विक) आणि आसुरी (तामसी) — स्पष्ट वर्णन करतात. या दोन संपत्तींचा परिणाम म्हणजे मनुष्याचा उद्धार किंवा पतन ठरतो.

🕉️ अध्याय १६ चा सारांश
१. दैवी संपत्ती (सद्गुणी स्वभाव)
दैवी गुण असलेल्या व्यक्तीमध्ये खालील सद्गुण असतात —
अभय (निर्भयता)
सत्त्वसंशुद्धी (मनाची पवित्रता)
ज्ञानयोगव्यवस्थिती (ज्ञानयोगात स्थिरता)
दान (दानशीलता)
दम (इंद्रियसंयम)
यज्ञ (कर्तव्यकर्म)
स्वाध्याय (शास्त्राध्ययन)
तप (संयम व आत्मशुद्धी)
आर्जव (सरळपणा)
अहिंसा, सत्य, अक्रोध, त्याग, करुणा, अलोलुपता, नम्रता, क्षमा, स्थैर्य, दया इत्यादी।
हे सर्व गुण दैवी संपत्तीचे लक्षण आहेत. अशी माणसे शांत, संयमी, परोपकारी आणि भगवंतभक्त असतात.

२. आसुरी संपत्ती (दुर्गुणी स्वभाव)
आसुरी वृत्तीच्या व्यक्तीमध्ये खालील दुर्गुण असतात —
दंभ (अहंकार)
अभिमान
क्रोध
कठोरता
अज्ञान
काम, लोभ, हिंसा, अनिष्ट विचार, असत्य, कपट, स्वार्थ, इत्यादी।
अशा माणसांचे मन स्वार्थी, आसक्त आणि दुष्ट वृत्तीचे असते. ते धर्म, शास्त्र, आणि ईश्वर यांना नाकारतात. ते म्हणतात की, “जग हा केवळ स्त्री-पुरुषांच्या संयोगातून निर्माण झाला आहे; त्यामागे कोणताही ईश्वर नाही.”

३. दैवी आणि आसुरी मार्गांचा परिणाम

दैवी गुण असलेले लोक मोक्ष प्राप्त करतात.
आसुरी गुण असलेले लोक नरकात पडतात.
भगवान सांगतात की आसुरी वृत्ती असणारे लोक अतृप्त इच्छांनी प्रेरित होऊन लोभ, अहंकार आणि मोहाच्या वश होतात. ते अधर्म करून स्वतःचा आणि इतरांचा नाश करतात.

४. शास्त्रानुसार आचरण

भगवान शेवटी सांगतात —
जो मनुष्य शास्त्रानुसार आचरण करतो तो आपले कल्याण साधतो.
जो शास्त्राला नाकारतो आणि आपल्या मनाप्रमाणे वागतो, तो अधःपतन पावतो.
म्हणूनच, प्रत्येकाने काय करावे आणि काय टाळावे हे शास्त्रानुसार ठरवूनच वागावे.

🌟 भावार्थ

या अध्यायाचा मुख्य संदेश असा आहे की,
मनुष्याने आपल्या स्वभावातील आसुरी प्रवृत्ती ओळखून त्यावर विजय मिळवावा आणि दैवी गुणांचे संवर्धन करावे.
कारण दैवी गुणच आत्मोद्धाराचा मार्ग आहेत, तर आसुरी गुण अधःपतनाकडे नेतात.

#bhagavadgitamarathi #GeetaPath #MarathiGeeta #Adhyay 16 DAIVASURSAMPADVIBHAGYOG RECITATION #spiritualmarathi #adhtyamavatika