ANIVERSARIA TINAN 10 HALIKU-ALOLA : KONTRITIZA DOMIN SOBREVIVENTES KANKRU SIRA BA MALUK FETO SIRA
Автор: Alolamedia Dili
Загружено: 2024-02-14
Просмотров: 181
(Alolamedia/Dili) Komemorasaun Loron Domin mos loron daluku kuaresma nian - Kuarta Feira Cinzas hanesan momentum furak ba Timor-Leste nian inklui mos ba sobrevivente moras kankru feto nian tanba iha loron ne’e tinan sanulu liu-ba, HALIKU nu’udar grupu ida ne’ebe fo komitmentu ba edukasaun komunidade sira lansa sira nia primeiru sorumutu iha sira nia sede iha Associação dos Medicos de Timor-Leste (AMTL) - Bidau Toko Baru . Sorumutu ida rasik mos sai momentum importante ba Timor-Leste tanba loke etapa foun ba luta kontra moras kankru liu-liu kankru feto nian.
“Ohin loron, 14 Fevereiru, Hau hatais faru mutin no metan, kor metan simboliza lutu ba sira ne’ebe ohin loron la hamutuk ho ita tanba moras kankru no kor mutin simboliza esperansa atu bele kura, esperansa mos ba futuru ne’ebe diak liu no saudavel liu-ba maluk sira hotu”, espresa Madre Angelita Gomes durante primeiru sorumutu HALIKU iha tinan 10 liu-ba, 14 Fevereiru 2014.
Madre Angelita mos esplika katak liu husi reuniaun primeiru ne’e, nia sente forte liu-tan tanba bele halibur an ho maluk sobrevivente sira seluk mak hanesan mana Kirsty Sword Gusmao no mana Isabel Fernandes De Lima. Sobrevivente nain tolu ne’e laos deit sai ona inspiradora ba sobreviventes sira seluk atu luta nafatin ba saude diak, maibe mos sai naroman ba feto maluk sira hodi bele salva sira nia vida husi moras kankru.
“Hau hakarak hili atu kura tanba hau hakarak fo moris ba ema seluk, moris nakonu ho esperansa”, haktuir Madre Angelita Gomes, FMA, sobreviventes ida ne’ebe sai fundadora ida ba HALIKU.
HALIKU ou “HAu hiLI Atu Kura”, iha inisiu hanesan grupu ida husi ema sira ne’ebe iha dedikasaun no komitmentu atu tulun ba feto maluk sira ne’ebe terus tanba moras kankru nian. Kirsty Sword Gusmão, sobrevivente ida husi moras ne’e hamutuk ho sobrevivente sira seluk hanesan Madre Angelita Gomes no Mana Isabel Fernandes de Lima sai inspirador husi grupu kiik ida ne’e.
Harii ho objetivu prinsipal atu bele fo edukasaun publiku kona-ba moras kankru feto nian, HALIKU sai organizasaun uniku ida iha Timor-Leste ne’ebe fo dedikasaun tomak laos deit atu sosializa sintoma husi moras kankru maibe mos atu eduka komunidade sira oinsa halo prevensaun sedu.
Moras kankru moras ida ne’e susar atu kura no presiza tempo no kustu ne’ebe boot. Perigu husi moras ne’e halo ema kuaze tokon 8.2 resin mate kada tinan iha mundu. Husi numeru hirak ne’e, ema tokon 4 mate sedu liu ho idade entre tinan 30 to’o 69. Kirsty Sword Gusmao nu’udar fundadora HALIKU haktuir katak atu bele salva husi moras ne’e maka ita tenke hakbesik an ba fasilidade saude ne’ebe besik.
“Se ita hakarak salva ita nia vida, salva ita nia futuru no salva ita nian familia, ita tenke hakat ba fasilidade saude ne’ebe besik, la bele fiar deit ba aimoruk tradisional tamba ai moruk sira ne’e atu kompleta deit”, esplika Kirsty Gusmao bainhira partisipa iha primeiru diskusaun HALIKU nian iha tinan hirak liu-ba.
Eis Primeira Dama ne’e mos husu atu feto maluk sira la bele moe bainhira hetan sintoma kankru nian tamba fator moe ne’e hanesan obstaklu ida ba atu bele hetan tratamentu diak. Liafuan hirak ne’e mos fo atensaun ba feto maluk sira hotu atu bele brani halao deteksaun sedu ba isin lolon rasik no hakbesik an ba fasilidade saude.
Detesaun sedu laos deit fundamental maibe hanesan xave atu bele salva ita nia vida husi moras kankru sira tanba ne’e presiza konsensia husi komunidade sira hotu atu mantein hahalok moris saudavel iha sira nia atividade loron-loron. Tuir daduz ne’ebe fo sai iha Ospital Nasional Guido Valadares katak iha Timor-Leste husi tinan 2015-2020 rejista kasu hamutuk 400 resin no inklui mane nain tolu. Husi númeru ne’e, ema ne’ebe afeitadu husi moras kankru susun barak maka ho idade 18 to’o idade 40 no barak la konsege salva nia vida tanba kondisaun ne’ebe grave.
Tinan rua depois estabelese, HALIKU hanesan programa edukasaun no apoiu kankru feto iha Timor Leste ofisialmente entrega ba Fundasaun Alola hodi bele sai hanesan sub programa iha programa saude inan no oan (MCH). Durante seremonia ne'e, Fundadora HALIKU, Kirsty Sword Gusmao orgulhu tebes tanba Fundasaun Alola bele simu nia proposta atu grupu HALIKU bele integra iha programa Fundasaun Alola nian, ida nee sei loke dalan ba grupu HALIKU luan liu tan atu bele serbi ba nia misaun, eduka ita nia komunidade kona-ba moras kankru feto nian. HALIKU mos sai membru Komité Nasionál Kankru Susun Timor-Leste nebe’é mak baze iha Ospital Nasionál, no sai ona membru ba iha rede South East Asia Breast Cancer no International Union for Cancer Control.
PARABENS BA HALIKU.
Feto Forte Nasaun Forte.
Доступные форматы для скачивания:
Скачать видео mp4
-
Информация по загрузке: