شرح و تفسیر ابیات مثنوی دفتر۴بخش۳ – ۸

شرح و تفسیر ابیات مثنوی دفتر۴بخش۳ – ۸

بخش ۳ - حکایت آن واعظ که هر آغاز تذکیر دعای ظالمان و سخت‌دلان و بی‌اعتقادان کردی

دربخش قبلی مولانا در بهینه سازی پوست حیوانات ، گفت جهت تمیز کردن آن و جداسازی گوشت ، چربی و موهای موجود در پوست، آنرا دباغی و با موادشیمیائی از خامی به پخته و تکامل یافته تبدیل میکنند، تا برای استفادهٔ بشری آماده شود ، اما رها کردن پوست بصورت خام با مواد زائد ، بزودی تجزیه ، از هم دریده و بادکرده شده‌ ، و بوی گند آن بطوریکه قابل تحمل نیست همه جا را پر میکند . مولانا در این بخش با ادامهٔ بحث لزوم دباغی پوست برای تکامل و تعالی یافتن آن و ارتباط این موضوع با آدمی و انجام عملیات دباغی در رابطه با تعالی انسان در ابیات بعدی ادامه میدهد.
۱۰۳ورنه تلخ و تیز مالیدی درو
گنده گشتی ناخوش و ناپاک بو
۱۰۴آدمی را پوست نامدبوغ دان
از رطوبتها شده زشت و گران
۱۰۵تلخ و تیز و مالش بسیار ده
تا شود پاک و لطیف و با فره
در پروسهٔ دباغی پوست ، اگر آن نتواند تلخی و تیزی مواد شیمیایی را تحمل نماید ، نمیتواند خود را از مواد زاید مزاحم خلاص کرده و به طرف تعالی و قابل استفاده بودن برود . یقیناً در کمترین زمان ممکن ، سلول ها ، بافت ها و عموماً ساختار وجودی آن ، همانند تن فیزیکی انسان که بعد از خاکسپاری سریعاً، تمام اعضاء وجودش از هم متلاشی شده و بوی نامطیوعی از خود پخش میکند ، ‌پوست حیوان نیز بدون دباغی به همان سرنوشت مبتلا میشود . از طرف دیگر جسد آدمی به جهت اینکه زیر خاک دفن میکنند ،تا بوی نا مطبوع آن محیط زندگی را غیر قابل استفاده نکند ، ولی پوست حیوانات در بیرون از خاک بوی گند آن عالمی را پر میکند . با این توضیح ما میتوانیم به منظور مولانا از پیش کشیدن دباغی پوست ، قبل از بکار گیری و مصرف آن بسادگی پی ببریم ، نکتهٔ مهمتر این پیام نیز تصمیم گیری انسان در شرایط این دنیا است، آیا به تعالی برسد تاپوست نرم افزارش مثل چرم ادیم طایف در دنیای بعدی سرمایهٔ زندگیش باشد ، و پوست بخش سخت افزاری در هر صورت در این دنیا مانده و به خاک تبدیل میشود .
پوست هر حیوانی ویا انسانی اگر بدون مراقبت unattended ویا دباغی در روی زمین رها شود ، ضمن تجزیه ، از هم پاشیده ، پوسیده ، بوی آن نیز محیط زیست را غیر قابل استفاده خواهد کرد . تنها راه پیشگیری از آن در مورد انسان خاک کردن جسد او و در حیوانات توسط خود حیوانات خورده شدن ویا توسط انسان سوزاندن است .
در طبیعت کرهٔ زمین حیوانات حق انتخاب ندارند ، لذا پوست آنها توسط سایر حیوانات خورده شده ویا بدست انسان با دباغی ، به تعالی و پختگی رسیده و به مصرف میرسند ، ولی انسان با داشتن حق اختیار، میتواند تکلیف خودرا با دوبخشی بودنش ، یکی از آنهارا انتخاب نماید . تعالی که در عرفان مطرح است فقط برای بخش نرم افزاری است ، یا اصل آدم ویا هرنامی که توسط ادیان ‌و اعتقادات مختلف، به آن اطلاق میشود. بطورمثال در جایی از مثنوی مولانا می‌گوید خلقت این دنیا و آدمی به منظور این بوده که ارواح تمیز و کثیف ویا زشت و زیبا از تمییز داده شده و از هم جداشوند
در هرصورت در خلقت مرگ حتمی وهمانند تولد غیر قابل برگشت است ، به نظر مولانا انسان که برای تعالی و رسیدن به اعمال و صفات خداوندگاری ، بخش نرم افزاری از عالم خداوندی و بخش سخت افزاری از عالم مادی خاکی دریافت میکند . در زندگی زمینی ، انسان باتوجه به اختیارش یکی از این دو بخش را انتخاب میکند . اگر بخش فیزیکی را انتخاب نموده و نرم افزاری را فراموش بکند بعد از مرگ ، در بیت دوم شرح میدهد « گنده گشتی ناخوش و ناپاک بو » . می گوید وجود آدم در این زندگی همانند پوست دباغی نشده ( نامدبوغ ) است ، آدمی در این بیت شامل سخت افزاری و نرم افزاری است ، پوست خام این دو بخش ، در تقابل با رطوبت کپک زده، تجزیه پذیر و فاسد میشوند .
رطوبت هائی که پوست سخت افزاری و نرم افزاری آدمی را فاسد میکنند چی میتواند باشند ؟ اتفاقاً آنها چیز هائی هستند که آدمی از داشتن آنها خوش و شادان شده و گاهی هم خیلی مفتخر میشود ، آنها برای آدمی لطیف و خوش آیند هستند ، این چیز ها ( رطوبت ) در پوست سخت افزاری و نرم افزاری نشسته و آنهارا فاسد و زشت و نامطبوع میکند. قبل از اینکه این واقعه چه در زندگی زمینی وچه بعد از آن اتفاق بیافتد ، انسان فرصت دباغی پوست خودرا این زندگی دارد تا آنرا از خامی در بیاورد . تعالی سخت افزاری ورزش ، تغذیهٔ سالم بطور عام سلامتی و زندگی راحت است ، این پوست چه با تعالی ویا بدون آن نصیب خاک شده و در نهایت هم به خاک تبدیل میشود.
@Tahgigat_Erfani
https://t.me/Tahgigat_Erfani/21205