การแสดงโขน เรื่องรามเกียรติ์ ชุดศึกวิรุญจำบัง

การแสดงโขน เรื่องรามเกียรติ์ ชุดศึกวิรุญจำบัง
การแสดงนาฏศิลป์ไทยและบรรเลงเพลงภายใต้โครงการ รำลึกนาฏศิลป์ดนตรี ๑๑๑ ปี ธนิต อยู่โพธิ์ วัน พุธ ที่ 26 ธันวาคม พ.ศ.2561 ณ โรงละครแห่งชาติ Cr. เพจ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม
การแสดงโขน เรื่องรามเกียรติ์ ตอนศึกวิรุญจำบัง เป็นการแสดงโขนชุดที่ 4 ของกรมศิลปากรที่ปรับปรุงการแสดงขึ้นใหม่ในยุคฟื้นฟูนาฏกรรมโขน ละคร ซึ่งอ.ธนิต อยู่โพธิ์ หัวหน้ากอง กองการสังคีตในขณะนั้น ได้รับมอบหมายให้จัดการแสดงโขนขึ้น ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2489 เป็นต้นมา การแสดงโขน ชุดศึกวิรุญจำบัง เริ่มจัดแสดงครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2492 ทุกวันศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ ณ โรงละคอนศิลปากร จำนวน 28 รอบ
เนื้อเรื่องกล่าวถึง วิรุณจำบังผู้เป็นโอรสของพญาทูษณ์ กษัตริย์เมืองจารึกองค์ที่ ๑ โอรสองค์ที่ ๕ ของท้าวลัสเตียนกับนางรัชฎา น้องชายร่วมบิดามารดาของทศกัณฐ์ วิรุณจำบังมีม้าทรงคู่ใจตัวดำปากแดงชื่อ นิลพาหุ ซึ่งสามารถหายตัวได้ทั้งตนและม้า วิรุณจำบังรับอาสาทศกัณฐ์ยกทัพไปทำสงครามกับพระรามและพลวานรซึ่งกำลังมุ่งหน้ามาที่กรุงลงกาเพื่อทวงนางสีดาคืน โดยไปสมทบกับทัพของท้าวสัทธาสูร เจ้าเมืองอัสดง สหายอีกตนของทศกัณฐ์ ซึ่งต่อมาก็ถูกหนุมานฆ่าตาย เมื่อวิรุณจำบังไปรบ พลยักษ์ถูกพลวานรฆ่าตายหมด วิรุญจำบังผู้เป็นแม่ทัพจึงร่ายเวทย์กำบังตัวเองและม้า เข้าไปสังหารฝ่ายวานรล้มตายเป็นจำนวนมาก พระรามเห็นความไม่ชอบมาพากลจึงตรัสถามพิเภก พิเภกตอบว่า ขณะนี้วิรุณจำบังใช้เวทย์หายตัวเข้ามาในกองทัพ พิเภกถวายคำแนะนำให้พระรามแผลงศรไปฆ่าม้านิลพาหุเสีย เมื่อพระรามแผลงศรพรหมาสตร์ออกไปถูกม้าทรงของวิรุณจำบังตาย วิรุณจำบังเห็นว่าสู้ไม่ได้จึงคิดหนี โดยร่ายเวทย์เสกผ้าโพกศีรษะเป็นหุ่นพยนต์ซึ่งมีรูปกายเหมือนตนไม่ผิดเพี้ยน แล้วหลบหนีไปจนพบนางวานรินทร์ที่ในถ้ำกลางป่า นางวานรินทร์แนะให้ไปซ่อนตัวอยู่ในฟองน้ำที่นทีสีทันดรฝ่ายพระรามทรงรู้กลศึก แผลงศรเป็นตาข่ายเพชรทำลายรูปนิมิต แล้วสั่งให้หนุมานติดตามไปสังหาร หนุมานติดตามมาจนได้พบนางวานรินทร์จึงเข้าเกี้ยวพาราสี และทราบว่าเป็นนางฟ้าที่ถูกสาปที่ทำผิด เนื่องจากมีหน้าที่รักษาประทีป แล้วปล่อยให้ประทีปดับ และจะพ้นคำสาปเมื่อได้พบทหารเอกของพระราม เมื่อนางวานรินทร์บอกที่ซ่อนของวิรุณจำบังแล้วจึงส่งนางกลับขึ้นสู่สวรรค์ หนุมานตามไปสังหารวิรุณจำบังได้สำเร็จ
นำแสดงโดย
พระราม - อ.ปรัชญา ชัยเทศ
พระลักษมณ์ - อ.เอก อรุณพันธ์
วิรุญจำบัง - อ.วัชรวัน ธนะพัฒน์, อ.บัญชา สุริเจย์, อ.เสกสม พานทอง(ขึ้นลอก)
พิเภก - อ.ธรรมนูญ แรงไม่ลด
ชามพูวราช - อ.ศราวุธ อารมณ์ชื่น
สุครีพ - อ.จุลทรัพย์ ดวงพัตรา
หนุมาน - อ.พรเลิศ พิพัฒน์รุ่งเรือง, อ.เอกภชิต วงศ์สิปปากร, อ.ธนากร รัตนเลิศ(ขึ้นลอก)
หนุมานแปลง(มานพ) - อ.ไอศูรย์ ทิพย์ประชาบาล
ชมพูพาน - อ.สุวรรณ กลิ่นอำพร
องคต - อ.ดำริ กิตติพงษ์
นิลนนท์ - อ.ศิลปิน ทองอร่าม
ไชยามพวาน - อ.รัฐพร เคหา
สิบแปดมงกุฎ - นาฏศิลปินโขนลิง สำนักการสังคีต กรมศิลปากร
นางวานรินทร์ - อ.อาภัสรา นกออก
ลิงตลก - อ.จรัญ พูนลาภ, อ.สุทธิ สุทธิรักษ์, อ.สุรเดช เดชอุดม
คนธง - อ.ชัยกิจ ช่างต่อ
เสนายักษ์ - นาฏศิลปินโขนยักษ์ สำนักการสังคีต กรมศิลปากร
ม้าลากรถ - อ.กฤตเมธ เชื้อม่วง, นักศึกษาฝึกงาน