Mehmet Âkif Ersoy İstiklal Marşı Yazma Yarışmasına neden katılmadı? Onu kim, nasıl ikna etti?

Türk milletinin Anadolu coğrafyasında ebedî olarak hür ve bağımsız yaşama mücadelesinin tarihî bir belgesi olan İstiklâl Marşımız, aynı zamanda üzerinde yaşadığımız kutsal vatan topraklarının kanla ve canla yazılmış bir tapusudur.

23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılması ve millî mücadelenin başlaması ile millî marşa daha çok ihtiyaç duyulmaya başlandı. 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Mütarekesi’nden sonra yurdu işgal ve istilâ eden emperyalistlere karşı Anadolu’da Mustafa Kemal’in önderliğinde kahramanca verilen bir mücadele vardı ve bu mücadelenin destanı olacak bir millî marş yoktu. Cephelerde savaşan askerlerin manevi desteğe ihtiyaçları vardı.

Maarif Vekâleti Hâkimiyet-i Millîye gazetesinin 25 Ekim 1920 tarihli nüshasına “Türk şairlerinin nazar-ı dikkatine” başlığıyla bir ilan vererek yarışmayı hem şairlere hem de kamuoyuna duyurur. İlanda, Maarif Vekâleti (Millî Eğitim Bakanlığı) tarafından milletimizin iç ve dış düşmanlarla girmiş olduğu istiklâl mücadelesini ifade ve terennüm etmek üzere bir istiklâl marşı yarışması açıldığı, yarışmayı kazanacak eserin güfte ve bestesi için beşer yüz lira ödül konduğu, beste için ayrıca bir yarışma açılacağı belirtilir.
Yarışma duyurusu 7 Kasım 1920 tarihinde Hâkimiyet-i Millîye gazetesinde ikinci defa, 22 Kasım 1920 tarihinde de Kastamonu’da yayımlanan Açıksöz gazetesinde yayımlanır. Yarışma konusunda bilgi verilmek üzere şairlere mektup, okullara da genelge gönderilir. Yarışmaya son katılım tarihi 23 Aralık 1920’dir. Bu tarihe kadar yarışmaya 700’den fazla eser katılır. (Bazı kaynaklarda 724 eserin katıldığı söylense de kesin rakam belli değildir.) O vakit Ankara’da bulunan Mehmet Âkif, para ödülü konduğu için yarışmaya katılmaz. Mehmet Âkif’e göre bir milletin millî marşı parayla yazılmaz, yazılmamalıdır.

Yarışma için verilen süre biter, şiirler Maarif Vekâletinde toplanır; ancak Maarif Vekili Hamdullah Suphi (Tanrıöver), yarışmaya gönderilen metinleri beğenmez. Ona göre bunların arasında millî marş güftesi olmaya layık bir şiir yoktur. O, millî marş olacak şiiri ancak Mehmet Âkif’in yazabileceğine inanıyor ve Âkif’in mutlaka yarışmaya katılmasını istiyordu. Bu konuda Mehmet Âkif’in yakın dostu olan Karesi (Balıkesir) milletvekili Hasan Basri'ye (Çantay) böyle bir şiiri Mehmet Âkif'ten beklediğini söyleyerek Mehmet Âkif’in bu şiiri yazması için aracı olmasını ister. Hasan Basri'nin, Mehmet Âkif’in marş için hükümetçe konan 500 lira ödülden dolayı yarışmaya katılmadığını belirtmesi üzerine Hamdullah Suphi bu şartın Mehmet Âkif için kaldırılabileceğini ya da bir başka yolla halledilebileceğini ifade eder. Ayrıca Mehmet Âkif’e de 5 Şubat 1921 tarihli bir mektup göndererek endişe duyduğu ödül meselesini halletmek için pek çok tedbir olduğunu, memleketi bu etkili telkin ve heyecan vasıtası olacak şiirden mahrum bırakmamasını rica eder.

Mehmet Emin Erişirgil, İslâmcı Bir Şairin Romanı: Mehmet Âkif isimli eserinde, Âkif’in bu mektubu alınca iki defa okuduğunu söyler ve ilave eder: “İstiklâl Marşı’nı Âkif yazdı; fakat şu noktayı kesin olarak belirtmek lâzımgelir ki Hamdullah Suphi Bey’de Âkif’e karşı sevgi olmasaydı ve bu mektubu yazmasaydı, bu marş yazılmazdı.” Hamdullah Suphi’nin rica mektubu, Balıkesir milletvekili Hasan Basri Çantay’ın ısrarlı telkinleri işe yarar ve Âkif, marşı yazmaya karar verir. O tarihlerde Mehmet Âkif, Ankara’da bugün Altındağ ilçesinde bugün Hacettepe Üniversitesi Kampüsü sınırları içinde kalan Tâceddin Dergahı’nda kalmaktadır.

KAYNAKLAR :

“TDV İslâm Ansiklopedisi ‘İstiklâl Marşı’ Maddesi”
(M. Orhan OKAY)

“TDV İslâm Ansiklopedisi ‘İstiklâl Marşı’ Maddesi”
(Nuri ÖZCAN)

“T.B.M.M. Tutanaklarına Göre İstiklâl Marşı'nın Kabulü”
(Sebahattin AĞALDAĞ)

“İstiklal Marşı: Tarihi ve Manası”
(Beşir AYVAZOĞLU)

“Âkifnâme”
(Hasan Basri ÇANTAY)

“Mehmed Akif Hakkında Araştırmalar”
(M. Ertuğrul DÜZDAĞ)

“Camideki Şair Mehmed Akif”
(Mehmet DOĞAN)

“İslamcı Bir Şairin Romanı: Mehmet Âkif”
(M. Emin ERİŞİRGİL)

“Mehmed Akif: Hayatı, Eserleri”
(Eşref Edib FERGAN)

“İstiklal Marşımızın Tarihi”
(Muhiddin NALBANTOĞLU)

“İstiklâl Marşı Bestesi ile İlgili Belgeler”
(Mehmet ÖNDER)

“Safahat”
(Mehmet Âkif ERSOY)

“Müzik ve Müzisyenler Ansiklopedisi”
(Vural SÖZER)

“Mehmed Akif Ersoy: Hayatı ve Eserleri”
(Fevziye Abdullah TANSEL)

“TBMM Zabıt Ceridesi”


ETİKETLER :

#istiklal
#istiklalmarşı
#istiklalmarsi
#İstiklalMarşı
#akif
#bayrak
#mustafakemalatatürk
#MehmetAkifErsoy
MehmetAkif
#12mart
#12Mart1921
#MilliMarş
#HasanBasriÇantay
HasanBasri
#HamdullahSuphiTanrıöver
HamdullahSuphi
#AdnanAdıvar
#TunalıHilmi
#BesimAtalay
#MustafaKemal
#Donizetti
#Marseyyez
#OsmanZekiÜngör
#OsmanZeki
#AliRıfatÇağatay
#AliRıfat
#Sebilürreşad
#Açıksöz
#HakimiyetiMilliye
#Darülmesâi
#MuhittinBaha
#inönü
#Birinciİnönü
#İkinciİnönü
#Albayİsmet
#1982Anayasası
#RefikBey
#DoktorSuat
#HamdiNamık
#millimarş
#marş
#korkma