Openen deze nieuwe superchips de deur voor computers met vrije wil? | VPRO Tegenlicht

Marie Safar Postma probeert als cognitief wetenschapper ons bewustzijn te begrijpen door systemen te ontwerpen en te bouwen die niet alleen waarnemen, maar ook anticiperen, en leren.
En dat roept de vraag op: zou een kunstmatig systeem ooit kunnen leren bang te zijn voor zijn eigen einde? En zou zo’n systeem willen en kunnen handelen om zijn eigen overleven te garanderen?

Marie Safar Postma werkt precies op het kruispunt tussen het steeds meer bekende, maar nog altijd ondoorgrondelijke menselijke brein en de technologie die dat probeert te spiegelen: de kunstmatige intelligentie, de programma’s en hardware die niet alleen machines slimmer maken, maar ook de werking van ons eigen denken beter helpen begrijpen.

In Delft zien we Marie’s onderzoek letterlijk de lucht in gaan. Slimme drones bewegen als een zwerm door de ruimte, elk onafhankelijk, maar toch in samenhang. Een soort mechanische choreografie, waarin berekening en intuïtie bijna samenvallen. Bijna dierlijk maar tegelijk ook hard, mechanisch en onnatuurlijk.

Het moment waarop de mensheid op het punt staat iets te scheppen dat kan denken, leren, voelen, of zelfs wil overleven, misschien ten koste van ons, lijkt soms dichterbij dan ooit. Kunnen we de toekomst voorspellen om onszelf te beschermen? Of zijn we juist bezig iets te creëren dat ons eigen begrip te boven zal gaan?

Regie: Arnout Arens
Research: Kas Jansma
Camera: Jackó van ’t Hof
Geluid: Pepijn Aben
Editor: Rémi van der Heiden
Producer: Marie Schutgens
Productie-assistent: Leonard Peters
Audionabewerking: Mark Meewis
Beeldredacteur: Paula Witkamp
Voice over: Atze de Vrieze
Vormgeving: Fien Leeflang
Eindredacteur: Jurgen van Uden, Julia Veldman

Archief:
Pond 5, Politie Tsjechië, Pexels

Met dank aan: Barbara Safarova, Grand Palais, TU Delft Swarming Lab

Meer verhalen? Volg ons hier:
Website: https://tegenlicht.vpro.nl/
Instagram:   / vpro.tegenlicht  
TikTok:   / vprotegenlicht  
Bluesky: https://bsky.app/profile/vprotegenlic...
FaceBook:   / vprotegenlicht  
Meet-Ups: https://www.vpro.nl/evenementen

Kijkwijzer: Alle leeftijden