4 Söz

Dördüncü Söz, insanın imandan sonra en büyük ve mühim vazifesi ve kâinatın en yüksek hakikati olan namaza açılan bir kapıdır ve namaza davet eden mühim bir risaledir. Hem de “Namaz ne kadar kıymettar ve mühim, hem ne kadar ucuz ve az bir masraf ile kazanılır, hem namazsız adam ne kadar divane ve zararlı olduğunu iki kere iki dört eder derecesinde katî” anlatan1 çok kıymetli bir risaledir. Dördüncü Söz, “ [Şüphesiz namaz, mü’minler üzerine belli vakitler için farz olarak yazılmıştır. Nisa, 103.] ayetinin mealinde ve namaz hakkındaki ayetlerin mühim bir sırrını gayet makul ve mantıkî bir temsil ile tefsir ediyor. Zerre miktar insafı bulunanı teslime mecbur ediyor.”

Üstad Bedîüzzaman hazretleri Dördüncü Söz’de güzel ve manidar bir temsil vermiş. Bu temsilde büyük bir hâkim, iki hizmetkâr yolcu, yirmi dört altın, iki ay uzaklıkta has ve güzel bir çiftlik, bir günlük mesafede bir istasyon ve o istasyonda hem araba, hem gemi hem tren, hem uçak bulunmakta ve sermayeye göre binilmektedir. Ve bu seyahat için bir define anahtarı hükmünde olan bir bilet var. Üstad Bediüzzaman Hazretleri temsilin hakikatini de şu şekilde izah etmektedir: “O Hâkim ise; Rabbimiz, Hâlıkımızdır. O iki hizmetkâr yolcu ise; biri mütedeyyin, namazını şevk ile kılar. Diğeri gafil, namazsız insanlardır. O yirmi dört altın ise, yirmi dört saat her gündeki ömürdür. O has çiftlik ise, Cennet’tir. O istasyon ise, kabirdir. O seyahat ise kabre, haşre, ebede gidecek beşer yolculuğudur. Amele göre, takva kuvvetine göre, o uzun yolu mütefavit derecede kat’ederler… O bilet ise, namazdır. Birtek saat, beş vakit namaza abdestle kâfi gelir. Acaba yirmi üç saatini şu kısacık hayat-ı dünyeviyeye sarf eden ve o uzun hayat-ı ebediyeye birtek saatini sarf etmeyen; ne kadar zarar eder, ne kadar nefsine zulmeder, ne kadar hilaf-ı akıl hareket eder.”