Łęgonice

Łęgonice – gmina Nowe Miasto n/Pilicą, powiat grójecki

Wieś parafialna położona w odległości około 4 km na południowy - zachód od Nowego Miasta, przy trakcie wiodącym przez Rzeczycę, Inowłódz i Spałę do Tomaszowa Mazowieckiego, na lewym, wysokim i północnym brzegu Pilicy, zwana też Łęgonice opoczyńskie, w odróżnieniu od usytuowanym tuż na przeciwległym brzegu Łęgonic Małych, zwanych sndomierskimi.
Wzmiankowana już w roku 1359 – Langonicze. Potem – w roku 1475 – Langonycze, 1511 – Łangonycze, 1549 – Łagonice, 1792 – Lęgonice i od roku 1827 – w obecnej już formie – Łęgonice.
W końcu wieku XVIII Łęgonice nabył Paweł Bontani, od którego dobra przejął Józef Korytowski, po czym w roku 1820 nabył je Franciszek Łabuński. Od roku 1846 dobra łęgonickie dzierżyli kolejno: Wylazłowscy, Brylscy i Kobylińscy. Od roku 1911 były własnością Kazimierza Zdziarskiego (1856 – 1926), a następnie jego syna – spadkobiercy - Stanisława Zdziarskiego, stanowiąc w roku 1930 powierzchnię 233 ha.
We wsi, w zdewastowanym już parku krajobrazowym usytuowano klasycystyczny dwór, wybudowany w latach 1827 – 1828 dla ówczesnego dziedzica tych dóbr – Franciszka Łabuńskiego. Murowany z cegły, na planie prostokąta, w osi północ - południe. Piętrowy, wysoko podpiwniczony, nakryty blaszanym dachem naczółkowym i dobrze zachowany. Część środkowa frontonu – od wschodu – wywyższona o jedną kondygnację, zamkniętą trójkątnym szczytem podpartym czterokolumnowym portykiem. Podtrzymuje on podwójny, zaokrąglony taras wysokiego parteru, do którego wiodą szerokie, rozchodzące się schody i balkon piętra. Tynkowany, boniowany w narożach. Jest jednym z bardziej interesujących obiektów w regionie.
Obiekt ten w roku 2000 odzyskała rodzina Zdziarskich i jej spadkobierców. Obecnie stanowi on współwłasność Tadeusza Kazimierza Felicjana Zdziarskiego (syna Stanisława), też Andrzeja i Krzysztofa Jackowskich, oraz Maryli, Anny, Antoniego i Teodora Koschów.