#recommendations

#Ислам #Мұсылман #Құран #Намаз #Алла #Пайғамбар #ИсламДіні #Жәннат #Ақырет #Иман #Дұға #Таухид #Рамазан #Ораза #Хадис #Садақа #Тақуалық #Жақсылық #Ихсан #Сүннет
#Ислам #Мұсылман #Иман #ҚұранКәрім #Сүннет #Намаз #Ораза #Зекет #Хадж #Дұға #Таухид #Шүкіршілік #Сабыр #Ихсан #Тақуалық #Садақа #Халал #Харам #Ақырет #Жәннат #Тозақ #Пайғамбар #Хадис #Рамазан #Жұма #Алла #АллаРазыБолсын #Бисмиллях #Алхамдулиллях #Субханаллах #АллахуАкбар #ИншаАллах #МаШаАллах #Әлхамдулиллах #Истиғфар #Жақсылық #Нәсихат
#Рек #Реклама #Ұсыныс #ДіниТауарлар #ИсламТауарлары #ШариғатТалаптарынаСай #ХалалТауар #МұсылманҮшін #ДінЖолында #ҚасиеттіТауар #СүннеткеСай #ИсламдықСыйлықтар #РуханиСыйлық #ТапсырысБер #ДіниСыйлық #МұсылманСыйлығы #ИсламМәдениеті #РуханиТәрбие #ИсламДүкені #МұсылмандарғаАрналған #ШариғатСай #ХалалӨнімдер #СәндіХиджаб #МұсылманКиімі #ҚұранСату #ДіниКітаптар #Тасбих #ИсламСыйлықтар #РамазанСыйлықтары #ҰмраСыйлықтары #СадақаӨнімдері #ДінЖолындағыТауарлар #РекМұсылманша #ЖақсылықҚыл

Әбу Бәкір Мұхаммед ибн Закария ар-Рази — 9-10 ғасырларда өмір сүрген парсы философы, алхимигі және дәрігері. Ол қазіргі Иран аумағындағы Шахр-е-Рей (немесе жай ғана Рей) қаласында тұрған.

Ар-Рази ғылымның бірнеше саласында танымал болды. Әсіресе, гинекология, акушерлік, иммунология салаларына үлес қосты. Ол қызылша мен шешек ауруларын сипаттап, олардың жұқпалы екенін алғашқылардың бірі болып айтты.

Сонымен қатар, ол психотерапияның негізін қалады. Сынған аяқ-қолды бекіту үшін қатайтатын таңғышты қолданды. Ең алғаш әр науқас үшін ауру тарихын құрастыруды ойлап тапқан да — осы ар-Рази.

Ар-Рази кедейлерді тегін емдеумен де танымал болды. Ол «Дәрігері жоқ адамдар үшін танымал кітап» деген еңбек жазды. Бұл кітапта әртүрлі ауруларға арналған дәрі-дәрмектер туралы егжей-тегжейлі әрі нақты нұсқаулар берілген. Осы арқылы медициналық білімі жоқ адам да ем-дом жасап, өзін-өзі емдей алатын.

Ол саяхатшы дәрігерлерге қарсы шықты, яғни халыққа былай деп түсіндірді:
Ең жоғары білікті дәрігердің өзі барлық ауруды емдей алмайды, ал «белгісіз эликсирлер» мен «панацеялар» көбінесе науқастың жағдайын одан әрі нашарлатады.

Ғылыммен қатар, ар-Рази философиямен де айналысты. Ол атомист болды. Әлемнің көптігі және абсолютті кеңістік туралы идеяны дамытты. Оның айтуынша, бұл дүниеде барлығы — өзгермейтін, мәңгі және бөлінбейтін бөлшектерден (атомдардан) және олардың арасындағы кеңістіктен тұрады. Бұл кеңістік осы бөлшектердің қозғалысына тікелей әсер етеді.

Ар-Рази философиясын қатаң рационализмге сүйеніп құрды. Бұл ұстанымды ол медициналық зерттеулерде де, діндерге көзқараста да басшылыққа алды. Ол былай деді:
«Себеп — жеке билік жүргізетін күш, ол бақылауға алынбауы керек, керісінше басқарушы болуы тиіс».

Осыған байланысты, ар-Рази барлық діндерге сын айтты. Оның айтуынша, шындық біреу-ақ болуы керек. Ал діндердің әрқайсысы өзін шындық деп жариялайды. Егер шындық біреу болса, онда барлық діндердің жалған екені анық.

Ол шындықтың қайнар көзі қасиетті кітаптар емес, ғалымдардың еңбектері болуы тиіс деп есептеді.

Оның дін туралы бірнеше еңбектері белгілі, мысалы:

«Діндерді теріске шығару»

«Пайғамбарлардың алдаулары»

«Пайғамбарлықпен айналысатындардың айлалары туралы»


Алайда бұл еңбектердің ешқайсысы толық сақталмаған.

Ар-Разидің атеистік көзқарастары да белгілі. Ол былай деген:
«[Ислам халқынан] өз дінінің дұрыстығын дәлелдеуді сұрасаң, олар ашуланып, сұрақ қойған адамның қанын төгуге дейін барады. Олар ақылға қонымды сұрақтарға тыйым салады, қарсыласын өлтіруге тырысады. Сондықтан шындық жасырылып қалады...»

Ол сондай-ақ былай дейді:
«Сендер Құранды мұғжиза дейсіңдер. «Кім қарсы болса, сондай нәрсе жазсын» дейсіңдер. Бірақ әлемде ғалымдар, шешендер, ақындар жазған мыңдаған жақсырақ еңбектер бар. Онда ой ашық айтылған, мағынасы жақсы жеткізілген, рифмасы әдемі. Ал Құранда — көне мифтер, қарама-қайшылықтар, пайдасыз ақпараттар...».

Ар-Рази мен дін қайраткері Әбу Хатим ибн Хамдан арасында Рей қаласында айтыс болған. Осы дау-дамай туралы бізге мәлімет Әбу Хатим арқылы жетті. Бірақ зерттеушілер оның ар-Разидің сөздерін дәл жеткізбегенін, тіпті кейде мағынасын бұрмалағанын айтады. Сонымен бірге, жылдар өте келе адамның көзқарасын өзгертуі мүмкін екенін де жоққа шығаруға болмайды.

Қызықты бір оқиға:
Ар-Разидің Құранға қатысты көзқарасына Ибн Сина (Авиценна) қатты ренжіген. Себебі, ар-Рази дін мәселелерімен айналыспай, өз ісімен – дәрет пен зәрді зерттеумен айналысуы керек еді, деп ойлаған Ибн Сина.

Тағы бір аңыз:
Бағдат халифасы әл-Муктафи Билла ар-Разиге ірі аурухана салуды тапсырған. Ар-Рази бұл тапсырманы ерекше әдіспен шешкен. Ол Бағдадтың әртүрлі жерлеріне жаңа піскен ет бөліктерін іліп қойған. Ет қай жерде ең баяу шірісе, соны аурухана салуға ең қолайлы орын деп таңдаған.

Ар-Рази 965 жылы Рей қаласында қайтыс болды. Ол алпыс жасқа дейін өмір сүрді. Өмірінің соңында глаукомадан азап шекті Соңғы бір аңызда былай айтылады:
Бір күні ар-Разиге біреу соқырлықты емдейтін жақпа береді. Ар-Рази оны емдемейтінін айтады. Себебі, сол адам