بھارت کے 72 لوگوں کو PhD کروانے والا پاکستانی

کپڑے کے تاجر سے موسیقی کے استاد تک کا سفر || A journey from a cloth merchant to a music teacher

استاد بدر الزماں خاں لاہور کے ایک تجارت پیشہ خاندان میں 1940 میں پیدا ہوئے۔ موسیقی کا شوق ہوا
تو گھر والے سخت ناراض ہوئے۔ ہر طرح کی مشکلات کے باوجود بدر الزماں خاں نے اپنا سفر جاری رکھا تو ایک گلوکار اور موسیقی کے استاد کی حثیت سے بے حد مشہور ہوئے۔ وہ اب تک 70 سے زائد افراد کو پی ایچ ڈی کروا چکے ہیں جبکہ متعدد افراد اُن پر بھی ڈاکٹریٹ کی ڈگری حاصل کر چکے ہیں۔ وہ اب تک موسیقی کے حوالے سے بارہ کتب لکھ چکے ہیں اور اُن کی کچھ کتابیں بھارتی یونیورسٹیوں
کے نصاب میں بھی شامل ہیں
انھوں نے 1962 سے 1965 اور پھر 1986 سے لیکر 2013 تک لگاتار 28 سال بھارت میں جا کر اپنے فن کا مظاہرہ بھی کیا ہے
ان دنوں وہ اپنے آبائی شہر لاہور میں میوزک اکیڈمی میں موسیقی کی تعلیم دینے کا سلسلہ جاری رکھے
ہوئے ہیں جبکہ اس کے ساتھ ساتھ فنِ موسیقی اور آلات موسیقی پر چند مزید کتابیں بھی لکھ رہے ہیں

ਉਸਤਾਦ ਬਦਰ-ਉਲ-ਜ਼ਮਾਨ ਖਾਨ ਦਾ ਜਨਮ 1940 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸੇ ਹੋਏ। ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬਦਰ-ਉਲ-ਜ਼ਮਾਨ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਫ਼ਰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਇਆ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਹ 70 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੀ.ਐੱਚ.ਡੀ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਸੰਗੀਤ 'ਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਬਾਰਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਕੁਝ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖ ਚੁੱਕਾ ਹੈ
ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ
ਉਸਨੇ 1962 ਤੋਂ 1965 ਤੱਕ ਅਤੇ ਫਿਰ 1986 ਤੋਂ 2013 ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ 28 ਸਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।
ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ, ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਕਲਾ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹੈ।

Ustad Badr-uz-Zaman Khan was born in 1940 in businessman family in Lahore. When he became fond of music, the family members were very annoyed. Despite all kinds of difficulties, Badr-uz-Zaman Khan continued his journey and became very famous as a singer and music teacher. So far, he has made more than 70 people PhD, while many people have also obtained doctorate degrees on him. He has written twelve books on music so far and some of his books are also included in the curriculum in Indian universities
Badar Uz Zaman Khan performed in India from 1962 to 1962 and then again
for 28 consecutive years from 1986 to 2013.
These days, he continues to teach music at the Music Academy in his hometown, Lahore, while also writing a few more books on the art of music and musical instruments.