Aleksandar Ranković Leka /I deo/EP 088

@ tamogdesmobili
#tamogdesmobili
#atentat #crnagora #montenegro #bosnia #serbia #documentary #documentaries
#yugoslavia #srbija #subscribe #shorts
TGSB - Tamo Gde Smo Bili

Sagovornik - Bojan Dimitrijević - istoričar

Aleksandar Ranković (Draževac, kod Obrenovca, 28. novembar 1909 — Dubrovnik, 19. avgust 1983), poznat pod nadimkom Leka i partijskim imenom Marko, bio je jugoslovenski komunistički revolucionar, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Srbije, junak socijalističkog rada, narodni heroj Jugoslavije i potpredsednik SFR Jugoslavije.

Kao dečak počeo je da izučava abadžijski zanat, a 1924. je postao član sindikata. Godine 1927. postao je član ilegalnog Saveza komunističke omladine (SKOJ) i sekretar Mesnog komiteta SKOJ-a za Beograd, a naredne 1928. član Komunističke partije (KPJ) i sekretar Pokrajinskog komiteta SKOJ-a za Srbiju. Nakon uvođenja Šestojanuarske diktature, 1929. uhapšen je i osuđen na šest godina zatvora, koje je izdržao u zatvorima u Sremskoj Mitrovici i Lepoglavi. Nakon robije i odsluženog vojnog roka, vratio se u Beograd i radio na obnovi partijskih i sindikalnih organizacija. Nakon dolaska novog generalnog sekretara KPJ Josipa Broza Tita u zemlju, 1937. bio je izabran za sekretara Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, a juna 1938. za člana Centralnog komiteta KPJ. Januara 1940. prešao je u ilegalnost i dobio nadimak Marko, a oktobra iste godine na Petoj zemaljskoj konferenciji izabran je za člana Politbiroa CK KPJ.

Aprilski rat i okupacija Jugoslavije zatekli su ga u Zagrebu, nakon čega je došao u Beograd, gde je radio na konsolidaciji partijskih organizacija. Bio je učesnik istorijskih sednica CK KPJ od 22. i 27. juna i 4. jula 1941. godine. U toku jula aktivno je radio na organizovanju akcija i sabotaža u Beogradu, ali je bio uhapšen od Gestapoa. Usled posledica mučenja, bio je prebačen u bolnicu, odakle je 29. jula 1941. oslobođen u akciji beogradskih ilegalaca. Septembra 1941, zajedno sa CK KPJ i Glavnim štabom, prešao je na oslobođenu teritoriju zapadne Srbije. Učestvovao je na savetovanju u Stolicama, a zatim boravio u oslobođenom Užicu. Nakon Prve neprijateljske ofanzive, učestvovao je u povlačenju u Sandžak, a potom u istočnu Bosnu.

Kao član Politbiroa CK KPJ, Vrhovnog štaba NOV i POJ i jedan od najbližih Titovih saradnika učestvovao je u donošenju svih najvažnijih odluka u toku Narodnooslobodilačkog rata. Maja 1944. bilo mu je povereno formiranje Odeljenja za zaštitu naroda (OZN), koje je predstavljalo partizansku obaveštajnu službu i koje je nakon rata preraslo u Upravu državne bezbednosti (UDB). Bio je većnik AVNOJ-a, prvi potpredsednik ASNOS-a, poslanik Privremene narodne skupštine i Ustavotvorne skupštine. Od 1946. do 1953. bio je ministar unutrašnjih poslova FNRJ, od 1948. do 1963. potpredsednik Vlade FNRJ i Saveznog izvršnog veća (SIV) i od 1963. do 1966. potpredsednik SFRJ. Na Petom, Šestom, Sedmom i Osmom kongresu SKJ biran je za člana Politbiroa CK KPJ, odnosno Izvršnog komiteta CK SKJ. Na mestu generalnog sekretara Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije (SSRNJ) nalazio se od 1960. do 1963. godine. Od 1951. do 1966. bio je predsednik Saveza boraca Jugoslavije (SUBNOR).

Pod optužbama za birokratsko-dogmatsko suprotstavljanje razvitku socijalističkog samoupravljanja, vođenje politike nacionalne neravnopravnosti i zloupotrebu svojih pozicija u službi bezbednosti, na Četvrtom plenumu CK SKJ, održanom jula 1966. na Brionima smenjen je sa svih funkcija i penzionisan, a potom i isključen iz Saveza komunista. Nakon smene, povukao se iz javnog života i živeo povučeno do smrti, avgusta 1983. godine. Njegovoj sahrani, u Aleji narodnih heroja na Novom groblju u Beogradu, prisustvovalo je približno 100.000 ljudi, što je predstavljalo svojevrsni protest i neslaganje sa tada aktuelnom politikom. Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i odlikovan je brojnim jugoslovenskim odlikovanjima, među kojima i Ordenom narodnog heroja i Ordenom junaka socijalističkog rada.



Created by
Slobodan Čulić
Mihailo Gvozdenović


Youtube creators

Marko Simić
@profimaximus

Lav Jeržabek / Lavcom

Mihailo Gvozdenović


Production 2023
[TGSB][TGSB][TGSB][TGSB][TGSB][TGSB][TGSB][TGSB][TGSB][TGSB][TGSB][TGSB][TGSB]
Section 107 of the Copyright Act provides the statutory framework for determining whether something is a fair use and identifies certain types of uses—such as criticism, comment, news reporting, teaching, scholarship, and research.