Συγκομιδή καστάνου 2022. Η απόλυτη τραγωδία...Chestnuts harvest 2022 - Total tragedy

Ξεκίνησε η νέα περίοδος συγκομιδής καστάνου και δεν αρχίσαμε καθόλου καλά. Μια νέα "αρρώστια" χτύπησε τα δέντρα με καταστροφικές συνέπειες για τους παραγωγούς σε σχεδόν πανελλαδική έκταση. Η ονομασία αυτής της αρρώστιας είναι "Φαιά σήψη" (μονήλια). Πρόκειται για ένα μύκητα που προσβάλει τα δέντρα όταν βρίσκονται στο στάδιο της ανθοφορίας. Αυτος ο μύκητας περνάει μέσα στο καρπό , με αποτέλεσμα κατά τη συγκομιδή ο καρπός να είναι μέσα μαύρος/σάπιος. Το πρόβλημα είναι οτι δέν μπορεί να εντοπιστεί και να απομονωθεί ο πειραγμένος καρπός (καθώς εξωτερικά δεν παρουσιάζει κάποια ένδειξη-δυσμορφία )για να έχουμε μια καθαρή παραγωγή. Αναλυτικότερα παρακάτω υπάρχει άρθρο από το ίντερνετ για τα προβλήματα που προκαλεί αυτή η νέα αρρώστια...

Φαιά Σήψη του Κάστανου: Η νέα ασθένεια που απειλεί τους καστανεώνες

Μετά από το έλκος και τη σφήκα της καστανιάς που δημιούργησαν σημαντικά προβλήματα και τεράστιες οικονομικές απώλειες για τους καστανοπαραγωγούς, ένα νέο παθογόνο που προσβάλει τον καρπό (κάστανο) και προκαλεί την ασθένεια που είναι γνωστή ως φαιά σήψη του κάστανου απειλεί την καλλιέργεια της καστανιάς. Η ασθένεια προκαλείται από τον μύκητα Gnomoniopsis smithogilvyi, καταγράφηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2015 από το εργαστήριο της Δασικής παθολογίας και Μυκητολογίας του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης στην περιοχή της Πιερίας και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα αναδυόμενα και καταστροφικά παθογόνα σε όλη την Ευρώπη. Έκτοτε, τα επίπεδα προσβολής του κάστανου από τον συγκεκριμένο μύκητα στην περιοχή αυξάνονται συνεχώς και οι παραγωγοί διαμαρτύρονται για απώλειες της παραγωγής τους, που αγγίζουν σε ορισμένες περιπτώσεις και το 80%. Μη επιβεβαιωμένες εργαστηριακά αναφορές στο πρόβλημα υπάρχουν και από άλλες περιοχές όπως η Φθιώτιδα, η Αγιά Ν. Λαρίσης, η Καστανερή Ν. Κιλκίς κ.α. Το συγκεκριμένο παθογόνο προσβάλει το ενδοσπέρμιο και καθιστά τους καρπούς μη εμπορεύσιμους, αφού το εσωτερικό των προσβεβλημένων καστάνων (ψίχα) χάνει τη συνοχή του και εμφανίζει μια σπογγώδη όψη. Το πρόβλημα εντείνεται ακόμη περισσότερο καθώς τα προσβεβλημένα κάστανα δεν μπορούν να εντοπιστούν κατά τη διαλογή. Ο μύκητας G. smithogilvyi, απαντάται ως ενδόφυτο στους βλαστούς της καστανιάς και για άγνωστα μέχρι στιγμής αίτια μετατρέπεται σε παρασιτικό μύκητα που προσβάλει το κάστανο και το καθιστά μη εμπορεύσιμο. Μόλις οι έμποροι διαπιστώσουν την ύπαρξη τέτοιων καρπών μέσα σε ποσότητα προϊόντος, αρνούνται να προβούν σε αγορά. Βάσει της διεθνούς βιβλιογραφίας, η ενεργοποίησή από την ενδοφυτική στην παρασιτική φάση, φαίνεται να αποδίδεται είτε στην κλιματική αλλαγή, όπως για παράδειγμα μεγάλες περίοδοι ανομβρίας/ξηρασίας σε συνδυασμό με την έντονη καταπόνηση των δένδρων, είτε στην παρουσία της σφήκας της καστανιάς (D. Kuriphilus), είτε σε συνέργεια των δυο αυτών παραγόντων. Το πιο σημαντικό πρόβλημα όμως εντοπίζεται στο γεγονός πως προς το παρών δεν υπάρχουν αποτελεσματικά μέτρα αντιμετώπισης της ασθένειας, καθώς παραμένουν άγνωστα τόσο τα αίτια που προκαλούν την ασθένεια όσο και ο κύκλος ζωής του παθογόνου. Ακόμη, καθώς το μικροκλίμα της κάθε περιοχής και η διαχείριση των δένδρων φαίνεται πως επηρεάζουν σημαντικά τόσο την ενεργοποίηση του παθογόνου, όσο και την επιδημιολογία του παθογόνου είναι επιβεβλημένη η μελέτη του παθογόνου στις τοπικές συνθήκες όπου και παρουσιάζεται, προκειμένου να είναι δυνατή η ανάπτυξη στρατηγικών για την έγκαιρη και ορθή αντιμετώπιση της ασθένειας. Η ραγδαία αύξηση της ασθένειας στην περιοχή Πιερίων, υποδεικνύει πως υπάρχει ο κίνδυνος υποβάθμισης της παραγωγής του κάστανου σε μια περιοχή που η συγκεκριμένη καλλιέργεια αποτελεί μια από τις σημαντικές πηγές εισοδήματος για τους κατοίκους. Μάλιστα, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως το πρόβλημα με τη συγκεκριμένη ασθένεια φαίνεται πως υπάρχει και σε άλλες καστανοπαραγωγικές περιοχές της χώρας, ωστόσο οι παραγωγοί συχνά το παραβλέπουν καθώς το συγχέουν με άλλα παθογόνα που προσβάλουν το κάστανο και προκαλούν σήψεις καρπού όπως π.χ. Phomopsis endogena ή Sclerotinia pseudotuberosa (συν. Ciboria batschiana).

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η ασθένεια και να είναι δυνατή η ανάπτυξη προγραμμάτων ολοκληρωμένης διαχείρισής της, είναι αναγκαίο να υλοποιηθεί εντατική και εκτεταμένη έρευνα που θα αφορά στην ενδελεχή μελέτη της αιτιολογίας της ασθένειας, της οικολογίας, της βιολογίας και επιδημιολογίας σε όλες τις περιοχές όπου παρουσιάζεται έντονο πρόβλημα προσβολής από το παθογόνο.