Who's Afraid of Literature.gr ? Ο Δημήτρης Σωτάκης και Tο κρυφτό της ειλικρίνειας

Ήταν σίγουρα μια δύσκολη συνέντευξη. Οι προτεινόμενες ερωτήσεις για τον Δημήτρη Σωτάκη, διόλου τετριμμένες – με ένα βάρος ενοχής, περίμεναν απαντήσεις.

Οι ήρωες των μυθιστορημάτων του δεν ζουν στο τώρα, τουλάχιστον με την κυριολεκτική σημασία. Επίσης ο χρόνος τους είναι στατικός, οι τόποι εντελώς φανταστικοί και το περιβάλλον όπου κινούνται ασφυκτιώδες και τυρρανικό. Οι ήρωές του βιώνουν μια δυσφορία η οποία μεταδίδεται ακαριαία στους αναγνώστες, συνάπτουν τραυματικές σχέσεις, στην πλειονότητά τους οι προσωπικότητές τους είναι επίτηδες ελλιπείς ως προς τη δομή τους και αριστοτεχνικά προσηλωμένες - αυτιστικά - στο μικρόκοσμό τους. Επίσης υστερούν σε ονόματα, χαρακτηριστικό του Σωτάκη, που επιμένει να τους αποκαλεί με το πρώτο γράμμα του ονόματός τους. «Ο κύριος Δ ζούσε μόνος σε ένα διαμέρισμα το οποίο ανήκε στο μεγαλύτερο τετράγωνο εργατικών πολυκατοικιών της περιοχής.»

Στα πρώτα του βήματα οι συχνές αναφορές και συγκρίσεις του έργου του με του Κάφκα τον έφερναν σε δύσκολη θέση. Η συγγραφική του ταυτότητα αναζητούσε τη δική της αυτόφωτη αποδοχή από το αναγνωστικό κοινό. Και γιατί όχι, αφού στο βιβλίο του ‘’Ο Άνθρωπος Καλαμπόκι’’ ισορρόπησε θαυμάσια ανάμεσα στην κωμικότητα και την τραγικότητα και στο ‘’Θαύμα της Αναπνοής’’ κατάφερε το απίθανο. Κατάφερε οι πολλαπλές ερμηνείες του να εξαπλώνονται από την αναβλητικότητα έως την ανασφάλεια, από την ματαιότητα έως την αξιολόγηση της ίδιας της ζωής. Σε αυτό το φάσμα πιθανοτήτων κυμαίνεται ολόκληρη η συγγραφική ιδιοσυγκρασία του και θα τολμούσε κάποιος να πει ότι υπάρχει η Ελληνική λογοτεχνία και υπάρχει και ο Δημήτρης Σωτάκης. Και εξελίσσεται σε μια εκρηκτική δύναμη στην νεότερη νεοελληνική πεζογραφία.

Το ασύγκριτο στίγμα του είναι ότι φλερτάρει με τις ιδεοληπτικές μας μανίες. Οι ήρωές του παραλογίζονται μέσα στην αδυναμία τους να τις εντοπίσουν, τόσο αριστοτεχνικά, ίσως από την απόρροια μιας εντατικής αυτοπαρατήρησης. Είναι τόσο βαθιά η ματιά του, όχι στα ανθρώπινα πάθη, που εκφράζονται έτσι και αλλιώς σε αφθονία από τους ομότεχνούς του, αλλά στις παραποιημένες ομολογίες τους, στις εντυπώσεις που αφήνουν οι οποίες χαίρουν πολλαπλών αναγνώσεων. Γιατί η ειλικρίνεια που κρύβουν τα γραπτά του είναι κρυμμένη τόσο, όσο είναι και αστραφτερή. Και συνοδεύεται με ένα κόστος. Το παρατεταμένο κοίταγμα στον καθρέφτη.

Ντίνα Σαρακηνού, Δεκέμβριος 2013