Osmanlı’da Modernleşme Hareketleri Tanzimat, I Meşrutiyet ve II Meşrutiyet

Öncelikle Tanzimat Dönemi’nden başlayalım. Tanzimat, Osmanlı İmparatorluğu'nda batılılaşma ve modernleşme çabalarının resmiyet kazandığı, toplum ve devlet düzeninin köklü bir şekilde yeniden düzenlendiği bir süreçtir.

Bu dönemin başlangıcı, 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı, diğer adıyla Gülhane Hatt-ı Hümayunu ile olur. Bu ferman ile:

Tüm Osmanlı vatandaşlarının can, mal ve ırz güvenliği garanti altına alınmış,
Vergilerin düzenli ve adil toplanacağı,
Askerlik sisteminde yenilikler yapılacağı taahhüt edilmiştir.
Bu dönemin bir diğer önemli belgesi ise 1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı'dır. Islahat Fermanı, özellikle gayrimüslim vatandaşların haklarını genişletmiş, devlet ile halk arasındaki ilişkilerin daha adil bir düzeye taşınmasını sağlamıştır.

I. Meşrutiyet Dönemi (1876-1878)

Tanzimat Dönemi’nin ardından Osmanlı’da anayasal bir yönetim kurulması fikri gündeme gelir. Bu düşüncenin sonucu olarak 1876 yılında I. Meşrutiyet ilan edilir ve Osmanlı’nın ilk anayasası olan Kanun-i Esasi yürürlüğe girer.

I. Meşrutiyet Dönemi'nde:

Osmanlı Meclis-i Mebusan adı verilen bir meclis oluşturulmuş ve seçilmiş temsilciler bu mecliste görev almıştır.
Halk, sınırlı da olsa seçme ve seçilme hakkına kavuşmuştur.
Ancak I. Meşrutiyet dönemi kısa sürmüştür. II. Abdülhamid, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nı gerekçe göstererek meclisi feshetmiş ve Kanun-i Esasi'yi askıya almıştır. Böylece Osmanlı, tekrar mutlak monarşi yönetimine dönmüştür.

II. Meşrutiyet Dönemi (1908)

II. Meşrutiyet, 1908 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin öncülüğünde yeniden ilan edilmiştir. Bu dönemde, halkın katılımını artıran ve modernleşme sürecini hızlandıran birçok reform yapılmıştır.

II. Meşrutiyet Dönemi'nde:

1876'da yürürlüğe giren Kanun-i Esasi yeniden işlerlik kazanmış,
Osmanlı Meclis-i Mebusan tekrar açılmış ve demokratik bir yönetim anlayışı benimsenmiştir,
İttihat ve Terakki’nin etkisiyle Osmanlı Devleti’nde siyasi, sosyal ve ekonomik alanda önemli değişiklikler yaşanmıştır.
Bu dönem, Osmanlı'nın modern bir devlet haline gelme çabasının en yoğun olduğu dönemlerden biridir. Ancak II. Meşrutiyet dönemi de zorluklarla karşı karşıya kalmış, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı gibi büyük krizler bu dönemi etkilemiştir.


Tanzimat, I. Meşrutiyet ve II. Meşrutiyet, Osmanlı’nın modernleşme yolunda attığı önemli adımlar olmuştur. Her biri Osmanlı toplumunu dönüştürmeyi ve daha adil bir yönetim sağlamayı hedeflemiştir. Ancak her dönemin kendine özgü zorlukları ve krizleri olmuş, modernleşme yolculuğu beklenenden daha çetrefilli geçmiştir.

Eğer bu tür tarih konularını merak ediyorsanız, kanala abone olup bildirimleri açmayı unutmayın. Bu videoyu beğenerek daha çok kişiye ulaşmasına destek olabilirsiniz. Başka bir videoda görüşmek üzere, hoşça kalın!
KAYNAKÇA
Bolat, M. (2014). I. Meşrutiyet’ten I. Dünya Savaşı’na Osmanlı Devleti Dış Politikası’nın Genel Bir Değerlendirmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 16-28.
Aktel, A. G. M. (1998). Tanzimat Fermanı'nın toplumsal yansıması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3).
Aktel, A. G. M. (1998). Tanzimat Fermanı'nın toplumsal yansıması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3).
Peker, Ş. (2018). Sultan Abdülaziz'in Tahttan İndirilmesinin Ekonomik ve Siyasi Sebepleri. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(14), 625-635.
Aksun, Z. N. (2009). Darbe kurbanı Abdülazîz Han: zamanı, hedefleri, şehîd edilişi, artçı darbeler ve yıldız muhakemesi (Vol. 392). Ötüken.
Aysal, N. (2006). Örgütlenmeden Eyleme Geçiş: 31 Mart Olayı. Atatürk Yolu Dergisi, 10(37), 15-53.
Tursun, S. (2013). II. Meşrutiyet'in ilanı ve 31 Mart olayı.