53. HẠ THỨ 5: HOÀNG HẬU VÀ 500 CÔNG NƯƠNG XIN XUẤT GIA

🌸 Hoàng hậu Pajāpati Gotamī và 500 công nương xuất gia

Sau khi vua Suddhodana qua đời, Hoàng hậu Pajāpati Gotamī – người mẹ nuôi của Đức Thế Tôn – dâng y cúng dường lên Phật và thỉnh cầu được xuất gia.
Bà tha thiết bạch rằng:

“Bạch Thế Tôn, xin cho nữ giới được phép rời bỏ đời sống gia đình, khoác y vàng, sống đời phạm hạnh trong Chánh Pháp của Ngài.”

Nhưng Đức Phật từ chối ba lần.
Ngài chỉ lặng lẽ dạy rằng:

“Này Gotamī, chớ mong cầu như vậy.”

Khi Thế Tôn rời Kapilavatthu lên đường đến Vesālī, bà Pajāpati cùng 500 phụ nữ hoàng tộc Koliyā quyết tâm xuất gia bằng chính hành động của mình.
Họ tự cạo tóc, khoác y vàng, chân trần đi bộ suốt đường dài đầy bụi và sỏi đá để đến Vesālī.

Tại tinh xá Đại Lâm (Mahāvana, Vesālī)

Đại đức Ānanda trông thấy đoàn người nữ dừng lại ngoài cổng tinh xá.
Tóc họ đã cạo, áo vàng bụi phủ, chân rớm máu, ánh mắt sáng rực niềm tin.
Ngài cảm động hỏi:

“Bà Gotamī, vì sao người và các công nương lại chịu khổ nhọc đến vậy?”

Hoàng hậu đáp:

“Đại đức Ānanda, tôi và năm trăm người này đã từ bỏ cung vàng điện ngọc, xuống tóc, bỏ hết trang sức, từ bỏ mọi tiện nghi vật chất.
Chúng tôi chỉ mong được sống đời khất sĩ, thanh bần và an lạc, như người được gốc cây giữa rừng, không nhà, không của.”

Đại đức Ānanda rơi lệ, lập tức vào trình Đức Phật.

Lời Phật dạy về sự bình đẳng

Khi nghe thỉnh cầu, Đức Phật lặng im một hồi lâu.
Rồi Ngài nói:

“Này Ānanda, nữ giới nếu được chấp thuận thoát ly gia đình, sống đời không nhà trong Giáo Pháp và Giới Luật,
thì Chánh Pháp và Giới Luật này sẽ chỉ tồn tại năm trăm năm, thay vì một ngàn năm.”

Dẫu vậy, Đức Phật vẫn từ bi mở đường cho hàng phụ nữ, miễn là họ phát nguyện tuân hành nghiêm giới pháp mà Ngài chỉ dạy.

Tám điều Bát Kỉnh Pháp (Garudhamma)

Đức Phật truyền dạy tám điều răn căn bản cho hàng Tỳ-kheo-ni:

Dù tuổi đời lớn, tu hành lâu năm, Tỳ-kheo-ni vẫn phải cung kính lễ bái Tỳ-kheo.

Tỳ-kheo-ni không được ở an cư nơi nào không có Tỳ-kheo.

Mỗi nửa tháng, Tỳ-kheo-ni phải cử người đến thỉnh Tỳ-kheo chỉ dạy giới luật.

Sau khi an cư, Tỳ-kheo-ni phải cầu thỉnh Tỳ-kheo kiểm tra việc tu học.

Nếu phạm trọng giới, Tỳ-kheo-ni phải sám hối trước cả hai chúng: Tăng và Ni.

Tỳ-kheo-ni tu học phải qua thời gian tập sự 2 năm (thức-xoa-na-ma-na) rồi mới được thọ cụ túc giới.

Không được khiển trách hay răn hối Tỳ-kheo.

Không được sám hối tội với Tỳ-kheo, nhưng có thể sám hối cùng các Tỳ-kheo-ni.

Đó là tám điều nền tảng cho sự thành lập Giáo hội Tỳ-kheo-ni.

Phật chấp thuận và ân chứng

Sau khi nghe Ānanda bạch lại lời Phật, Gotamī cùng 500 phụ nữ đều hoan hỷ, đồng thanh thọ nhận Bát Kỉnh Pháp.
Đức Phật tuyên bố:

“Từ nay, các người được phép xuất gia, sống đời phạm hạnh, tu hành theo Chánh Pháp.
Giáo hội Tỳ-kheo-ni từ đây được thành lập.”

Bà Gotamī trở thành Tỳ-kheo-ni đầu tiên trong lịch sử Phật giáo.
Cùng xuất gia có năm trăm công nương hoàng tộc Sakya và Koliyā, trở thành những vị Ni đầu tiên tu học trong Giáo pháp Như Lai.

Hoàng hậu đắc quả A-la-hán

Sau nhiều năm tu tập tinh tấn, bà Mahā Pajāpati Gotamī chứng đắc quả A-la-hán, hoàn toàn giải thoát, trí tuệ viên mãn.
Bà là bậc Ni trưởng đầu tiên, nêu gương sáng cho bao thế hệ Tỳ-kheo-ni nối tiếp.
Trước khi nhập Niết-bàn, bà cùng 500 Tỳ-kheo-ni khác đều đạt A-la-hán quả, an nhiên giữa ánh vàng của đạo.

Ý nghĩa giáo lý

Câu chuyện Hoàng hậu Pajāpati Gotamī xin xuất gia đánh dấu bước ngoặt lớn trong lịch sử nhân loại –
lần đầu tiên, người phụ nữ được công nhận có khả năng giác ngộ và giải thoát như nam giới.

Từ đó, Phật giáo khẳng định chân lý bình đẳng:

“Không có nam hay nữ trong chân lý giải thoát,
Chỉ có người tinh tấn và giác ngộ mà thôi.”