Επί τουρκοκρατίας ήταν ορμητήριο των οπλαρχηγών και καταφύγιο των Ελλήνων

Την Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2025 επισκέφτηκα την Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Μαψού.
ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Π. ΛΕΚΚΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ
ΑΘΗΝΑ
1995
Μεταξύ Σολωμού και Μαψού, στην ανατολική υπώρεια της Παλουκόρραχης και σε κατάφυτη χαράδρα, πίσω από τον Ακροκόρινθο, βρίσκεται η παλαιά Μονή του αγίου Νικολάου, που από το 1979 λειτουργεί ως γυναικείο ιερό Ησυχαστήριο «0 Τίμιος Σταυρός», με πολλές μοναχές. Το παλαιό μοναστήρι ανάγει την αρχή του στο 12ο αιώνα. Πριν τη μετατροπή του σε Ησυχαστήριο χρησιμοποιήθηκε από την ιερά Μητρόπολη Κορίνθου. Κοντά στο παλαιό μονύδριο η αδελφότητα ανήγειρε το καθολικό σταυροειδούς ρυθμού. Το συγκρότημα σε σχήμα Σταυρού, εντυπωσιάζει με το μέγεθος, τη χάρη και την πρωτοτυπία του. Περιλαμβάνει το ηγουμενείο, ίο αρχονταρίκι, τα κελιά και τα εργαστήρια, τα παρεκκλήσια, την τράπεζα και τους υπόλοιπους αναγκαίους χώρους. Η θέα είναι πανοραμική και το ενδιαφέρον του προσκυνητού κεντρίζεται από το γεροπλάτανο (ηλικίας χιλίων περίπου ετών), τα πανύψηλα κυπαρίσσια, την αρχαία πηγή της Μονής και τα υπολείμματα του βυζαντινού υδραγωγείου. Η Αρχαιολογική Υπηρεσία, από ίο 1989, ενεργεί ανασκαφές στην περιοχή αυτή. Η αδελφότητα έχει υπό τη μέριμνά της ορφανοτροφείο που το λειτουργεί με δαπάνη της.

Σχετικά με τον Ι. Ναό Αγίου Νικολάου η αρχαιολόγος Σκαρμούτσου Κων-να, που διενήργησε ανασκαφή αναφέρει: «Ο ναός Αγίου Νικολάου, άλλοτε καθολικό ερειπωμένης σήμερα μονής, χτισμένος σε ερημικό δασώδες περιβάλλον, είναι σήμερα μονόχωρο εξωκλήσι με δίκλινη κεραμοσκεπή στέγη και τρίπλευρο εξωτερικά Ιερό.
Από την έρευνα των αρχαιολόγων προήλθαν σημαντικότατα ευρήματα.
Στις αρχές του 18ου αι. λειτούργησε ως μετόχι της Μητροπόλεως Κορίνθου
Υπάρχουν οθωμανικά φιρμάνια των ετών 1745, 1768 και 1795 και σ’ αυτό διέμενε μέχρι το θάνατό του 22.2.1836 ο Μητροπολίτης Κορινθίας Κύριλλος.
Επί τουρκοκρατίας ήταν ορμητήριο των οπλαρχηγών και καταφύγιο των Ελλήνων.

Με το από 31.1.1912 Β.Δ. «Το εξωκκλήσιον Άγιος Νικόλαος Μαψού υπάγεται εις την ενορίαν του Αγίου Παύλου της πόλεως Κορίνθου»

Το 1913 σε Κορινθιακή εφημερίδα αναφέρεται: «Εκ διαδόσεων πληροφορούμεθα ότι εις το εξωκκλήσιον Μαψού διαμένουσιν εν τοις κελλίοις των καλογήρων φθισικοί, όπερ είναι άτοπον, διότι υπάρχει κίνδυνος μεταδόσεως της ασθενείας χάριν αναψυχής».
Από το 1979 άρχισε να χτίζεται το γυναικείο ιερό Ησυχαστήριο «ο Τίμιος Σταυρός Μαψού» και ολοκληρώθηκε το 1985.

Ο Ευάγγελος Λεκκός αναφέρει στο βιβλίο με τίτλο «Τα Ελληνικά Μοναστήρια».

«Κοντά στο παλαιό μονύδριο η αδελφότητα ανήγειρε το καθολικό σταυροειδούς ρυθμού. Το συγκρότημα σε σχήμα Σταυρού, εντυπωσιάζει με το μέγεθος, τη χάρη και την πρωτοτυπία του. Περιλαμβάνει το ηγουμενείο, το αρχονταρίκι, τα κελλιά και τα εργαστήρια, τα παρεκκλήσια, την τράπεζα και τους υπόλοιπους αναγκαίους χώρους. Η θέα είναι πανοραμική και το ενδιαφέρον του προσκυνητού κεντρίζεται από το γεροπλάτανο (ηλικίας χιλίων περίπου ετών), τα πανύψηλα κυπαρίσσια, την αρχαία πηγή της Μονής και τα υπολείμματα του βυζαντινού υδραγωγείου. Η αρχαιολογική Υπηρεσία, από το 1989, ενεργεί ανασκαφές στην περιοχή αυτή. Η αδελφότητα έχει υπό τη μέριμνά της ορφανοτροφείο που το λειτουργεί με δαπάνη της».

Πανηγυρίζει α) στις 6 Δεκεμβρίου, β) 9 Μαΐου, εορτή Αγίου Νικολάου Νεομάρτυρος και γ) 14 Σεπτεμβρίου, εορτή Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.

Χαρακτηρίστηκε «ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο ο Ι. Ναός του Αγίου Νικολάου στο Μαψό Κορινθίας, για την προστασία των σωζόμενων στοιχείων του παλαιότερου ναού και των παλαιών κτισμάτων μεταβυζαντινής περιόδου που περιβάλλουν το ναό.»