Jak skutecznie wyleczyć się ze zgagi?

Miniatury filmów zostały wykonane samodzielnie przez autora niniejszego kanału lub pobrane na zasadzie CC0 (Creative Commons Zero) z domen publicznych i w żaden sposób nie naruszają niczyich praw autorskich.

ZAPAMIĘTAJ! Udaj się do lekarza, który wykluczy organiczne i poważne przyczyny zgagi i zleci odpowiednie leczenie. Film ma charakter edukacyjny, a przedstawione w nim metody leczenia nie mogą zastąpić konsultacji i porady lekarskiej.

Zgaga jest częstą przypadłością. Może być objawem niestrawności - dyspepsji, choroby refluksowej żołądka – GERD, lub występować bez związku z żadną chorobą, jako wyraz błędów żywieniowych lub indywidualnej nietolerancji pokarmów. Zgaga, refluks żołądkowo-przełykowy i nadkwaśność to nie są równoważne pojęcia i każda z tych chorób może występować samodzielnie.

Zgaga jest odczuwana w wyniku podrażnienia przełyku przez cofającą się kwaśną treść żołądkową. Treść o odczynie lekko zasadowym lub obojętnym nie daje odczucia zgagi. Wynikają stąd dwa ważne wnioski:
zgaga może występować niezależnie od współistniejącej niedokwaśności, nadkwaśności czy prawidłowej kwaśności soku żołądkowego, co zostało już wykazane w badaniach zgłębnikowych soku żołądkowego z oceną wydzielania – MAO, BAO i PAO, a także w 24-godzinnej pH-metrii;
prawidłowe wydzielanie i nadkwaśność soku żołądkowego mogą nie powodować zgagi, dopóki nie dojdzie do podrażnienia nabłonka przełyku

W badaniach doświadczalnych, u osób cierpiących na częstą zgagę i refluks żołądkowo-przełykowy, którym podawano rozcieńczone roztwory kwasu solnego Hcl, wykazano, że osoby chore na GERD znamiennie częściej podawały odczucie pieczenia podczas spożywania kwasu, w porównaniu do osób zdrowych. Dowodzi to na udział kwasu solnego na powstawanie i odczuwanie zgagi. Kolejnym dowodem na udział kwasu solnego w powstawania i odczuwaniu zgagi jest wysoka, bo sięgająca 90%, skuteczność inhibitorów pompy protonowej w usuwaniu objawów zgagi i zapalenia przełyku.

Należy się w tym miejscu odnieść do niekonwencjonalnej teorii powstawania zgagi, według której zgaga jest wynikiem niedokwaszenia żołądka, a przyjmowanie kwaśnych pokarmów łagodzi objawy zgagi. Według zwolenników tej teorii, niedokwaśność soku żołądkowego powoduje rozrost flory jelitowej - SIBO, prowadząc do nadmiernych wzdęć, zaburzeń trawienia, rozluźnienia dolnego zwieracza przełyku - LES i powstania zgagi. Nie ulega wątpliwości, że ucisk przez gazy może powodować zgagę, tak samo jak jest to obserwowane w czasie ciąży w III trymestrze. Jednak w tym przypadku przyczyną zgagi jest najczęściej dyspepsja, a więc nie jest to zgaga związana z chorobą refluksową – GERD, ale dyspepsją. Przemawiają za tym obserwacje, że znaczna część pacjentów ze zgagą nie ma dyspepsji i zaburzeń trawienia.

Najbardziej skuteczną metodą leczenia zgagi niezwiązanej z dyspepsją jest podawanie inhibitorów pompy protonowej, zaś w przypadku dyspepsji czy IBS – leczenie dyspepsji i ZJD, na przykład za pomocą trimebutyny, drotaweryny czy mebeweryny. Ustąpienie dyspepsji prowadzi wówczas do ustąpienia zgagi. W tym znaczeniu rzeczywiście leki pobudzające wydzielanie żołądkowe mogą okazać się bardziej skuteczne niże IPP stosowane w leczeniu GERD – mięta pieprzowa, dziurawiec, rozcieńczony kwas solny, cytryniany, kwasy organiczne, naturalne olejki eteryczne podawane drogą doustną.. Metody takie, jak spanie z nieco uniesioną głową, unikanie ciasnego ubrania, unikanie alkoholu, palenia papierosów, ostrych i pikantnych przypraw, leków przeciwzapalnych - aspiryny, owoców zawierających benzoesany - jagody, maliny, truskawki, pomidory, soków owocowych zawierających duże ilości cukru, tłustych potraw, tłustego mleka, słonych potraw – wykazują zmienną skuteczność, ale często są zalecane.

Piśmiennictwo:
1. Vakil N., Zanten S., Kahrilas P. et al. Am. J. Gastroeneterol., 2006, 101, 1900-1920.
2. Barry D., Vaezi M. Cleve. Clin. J. Med., 2010, 77, 327-34.
3. Adhami T., Goldblum J., Richter J., i wsp. Am. J. Gastroeneterol., 2004, 99, 2098-2106.