Hội Phật giáo Việt Nam: bảo tồn, thừa kế, phát huy giá trị văn hoá Phật giáo Việt Nam

Đầu thế kỷ 20, xã hội Việt Nam rơi vào tình trạng xuống cấp văn hóa. Đây là thời kỳ phức tạp khi mà Nho học suy tàn và văn minh phương Tây ảnh hưởng mạnh. Đứng trước tình hình đó, các nhà trí thức Việt Nam đã nhạy cảm nhận ra và phát động phong trào chấn hưng văn hóa. Trước hết, bộ phận trí thức chỉ ra rằng để nâng cao đời sống tinh thần, nhất thiết phải có tôn giáo hay một tư tưởng triết học chủ đạo để chủ trương sự sinh hoạt của con người. Đây là sự điều hòa giữa phần tinh thần và vật chất.

Trần Trọng Kim đã viết: "Vật chất thuộc về hình thể, quan hệ tới hình thức của mọi sự vật. Phần tinh thần thì không có hình tướng, phải nương vào vật chất để phát hiện ra. Song phải có tinh thần thì sự hành động của vật chất mới có nghĩa lý." Ý thức rằng, đạo Phật là tôn giáo mà dân ta từ xưa đến nay đều tin theo, hoặc theo một cách hiểu khác, phật giáo là nguồn gốc của dân tộc ta từ trước tới nay, các bậc Trí thức đã thực hiện công việc chấn hưng Phật giáo. Họ dịch viết lại kinh sách, họ làm sáng rõ cái đạo đã mờ, trau chuốt để Phật giáo được làm mới, phù hợp với nhu yếu của thời hiện đại.

Phong trào chấn hưng Phật giáo đặt đỉnh cao vào những năm 1930 với các hội Phật giáo, hội khai trí được thành lập ở khắp ba miền Bắc, Trung, Nam. Họ tổ chức các buổi diễn thuyết, trao đổi học thuật, với các gương mặt đáng kính như Trần Trọng Kim, Nguyễn Văn Tố, Hoàng Xuân Hãn, Phạm Quỳnh, Lê Đình Thám. Lê Đình Thám còn dịch cả kinh Thủ Lăng Nghiêm, bản dịch này vẫn còn truyền tới ngày nay. Những học giả này đã tạo tiền đề cho sự tiếp nối sau này của Nguyễn Duy Cần, Nguyễn Lang (tức Thiền sư Thích Nhất Hạnh) và tới tận bây giờ là Giáo sư Lê Mạnh Thát (tức thiền sư Thích Trí Siêu). Tài sản của các trí thức để lại không gì khác ngoài ba mục đích chính: làm rõ giáo lý, chỉnh đốn lối hành đạo và tổ chức lại kỷ luật tăng già.

Gần 100 năm sau, Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng nhận thấy có sự lung lay về đạo đức và văn hóa dân tộc. Thời gian gần đây, Giáo hội đã tổ chức hàng loạt các sự kiện với ý nghĩa muốn chấn hưng Phật giáo. Phải chăng đây là buổi bình minh của chu kỳ chấn hưng Phật giáo lần 2 sau gần một thế kỷ... Sau đây là một chương trình mà kênh Vấn Tuệ được may mắn tham dự, kính mời Quý bạn cùng theo dõi.

Nội dung chính:

00:00:00 - mở đầu
00:05:40 - Lễ thiền trà, văn hoá uống trà người Việt
00:10:43 - Hoà thượng Thích Thọ Lạc - Trưởng ban Văn hoá Trung ương, giáo hội Phật giáo Việt Nam khai mạc buổi trao đổi. Hoà thượng nói về tinh thần kế thừa, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Phật giáo Việt Nam trong hiện đại, trong đó có việc thống nhất về pháp phục, khóa tụng, kiến trúc và các di sản văn hóa Phật giáo, nhằm giữ vững bản sắc riêng biệt của Phật giáo Việt Nam trong bối cảnh hội nhập và biến đổi xã hội. Hoà thượng đặt ra các nhiệm vụ bảo tồn, phát triển văn hóa Phật giáo trong thời đại mới, với tinh thần “thống nhất trong đa dạng”. Ông kêu gọi xây dựng đạo Phật Việt Nam vững mạnh, phù hợp với thời đại Hồ Chí Minh, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

00:34:07 - Bài nói của nhà văn Hoàng Quốc Hải. Ông khẳng định hai thời đại Lý và Trần là đỉnh cao văn hóa huy hoàng nhất trong lịch sử hơn 4000 năm của dân tộc Việt Nam. Hai thời đại này đã kết hợp giữa chính quyền và tôn giáo, khi các vị vua vừa là thiền sư, tổ sư, vận dụng đạo Phật vào trị nước, lấy dân làm gốc để xây dựng quốc gia bền vững. Ông kêu gọi việc học hỏi và khai thác kinh nghiệm của tổ tiên trong mọi lĩnh vực như giáo dục, quân sự, luật pháp để xây dựng nước nhà hiện đại.

00:49:00 - Giáo sư Tiến sĩ Đỗ Quang Hưng nói về sự hội nhập hài hòa giữa thần quyền và thế quyền, sự dung hòa các tôn giáo trong bộ máy chính quyền, tạo nên sự ổn định xã hội và phát triển bền vững. Ông cũng chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân suy thoái của Phật giáo sau thời Lý Trần, đồng thời đề xuất cần nghiên cứu, bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống.

01:03:59 - Tiến sĩ Mai Thị Thơm phân tích nền Phật giáo qua ba góc độ chính: chính trị, tôn giáo và học thuật.

01:12:21 - PGS. Tiến sĩ Nguyễn Thị Phương Chi đưa ra quan điểm Phật giáo là nền tảng đạo đức cho xã hội, góp phần nâng cao đời sống đạo đức, chống tham nhũng, thúc đẩy giáo dục, quân sự và ngoại giao.

#giaohoiphatgiaovietnam #phatgiao