Εξερευνώντας το Πεπτικό Σύστημα

"Το Ταξίδι της Τροφής"
1. Στάδιο Έναρξης: Η Στοματική Κοιλότητα
Το ταξίδι ξεκινά με την πρόσληψη της τροφής, η οποία υφίσταται:
• Μηχανική Πέψη: Η τροφή τεμαχίζεται μέσω της μάσησης από τα δόντια. Αυτή η διαδικασία διασπά τους ζωικούς και φυτικούς ιστούς, αρχικά σε κύτταρα, έπειτα σε οργανίδια, και τελικά στα μεγάλα συστατικά μόρια, τα μακρομόρια. Η γλώσσα βοηθά επίσης.
• Χημική Πέψη: Οι σιελογόνοι αδένες εκκρίνουν σάλιο. Το σάλιο περιέχει το ένζυμο αμυλάση, το οποίο ξεκινά τη διάσπαση του μακρομορίου αμύλου (υδατάνθρακες) σε απλούστερα σάκχαρα (μικρομόρια).
• Αποτέλεσμα: Η τροφή μετατρέπεται σε βλωμό (μπουκιά).
2. Στάδιο Μεταφοράς: Ο Φάρυγγας και ο Οισοφάγος
• Κατάποση: Ο βλωμός περνά από τον φάρυγγα στον οισοφάγο. Κατά την κατάποση, σημαντικό ρόλο έχουν η γλώσσα, η σταφυλή και η επιγλωττίδα.
• Προώθηση: Ο οισοφάγος είναι μυώδης σωλήνας που σπρώχνει την τροφή με περισταλτικές κινήσεις [2β, 14, 147]. Η μεταφορά του βλωμού διαρκεί 5-6 δευτερόλεπτα, ενώ των υγρών λιγότερο από 1 δευτερόλεπτο.
3. Στάδιο Διάσπασης: Το Στομάχι
• Δομή και Αποθήκευση: Το στομάχι είναι το πιο διευρυμένο ελαστικό τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα, με ικανότητα διεύρυνσης. Λειτουργεί ως προσωρινή αποθήκη τροφής.
• Λειτουργία: Η τροφή αναμειγνύεται με το γαστρικό υγρό.
• Δραστικές ουσίες: Το γαστρικό υγρό περιέχει υδροχλωρικό οξύ και το ένζυμο πεψίνη. Επίσης εκκρίνεται βλέννα και γαστρίνη.
• Πέψη Πρωτεϊνών: Γίνεται περιορισμένης έκτασης διάσπαση των πρωτεϊνών.
• Αποτέλεσμα: Η τροφή μετατρέπεται σε χυλό. Ο χυλός προωθείται στο δωδεκαδάκτυλο (τμήμα του λεπτού εντέρου).
4. Στάδιο Ολοκλήρωσης: Το Λεπτό Έντερο
Στο λεπτό έντερο ολοκληρώνεται η πέψη και γίνεται η απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών.
• Συνεργαζόμενοι Αδένες και Εκκρίματα:
o Ήπαρ (Συκώτι): Εκκρίνει χολή, η οποία αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη.
o Δράση Χολής: Η χολή βοηθά στη γαλακτωματοποίηση των λιπών (διάλυση) [4β, 16, 60, 68, 295], μετατρέποντας τη μεγάλη μάζα λίπους σε μικρά σφαιρίδια.
o Πάγκρεας: Εκκρίνει παγκρεατικό υγρό προς το δωδεκαδάκτυλο, το οποίο περιέχει ένζυμα (όπως παγκρεατική αμυλάση, θρυψίνη, λιπάση, νουκλεάση) για την πέψη όλων των μακρομορίων.
• Τελική Διάσπαση Μακρομορίων σε Μικρομόρια:
o Υδατάνθρακες $\rightarrow$ Γλυκόζες.
o Πρωτεΐνες $\rightarrow$ Αμινοξέα.
o Λιπίδια $\rightarrow$ Γλυκερόλη + 3 Λιπαρά οξέα.
• Απορρόφηση: Η απορρόφηση θρεπτικών ουσιών γίνεται κυρίως μέσω του λεπτού εντέρου, αλλά και στο στομάχι και στο παχύ έντερο.
5. Στάδιο Λήξης: Το Παχύ Έντερο και η Αποβολή
• Λειτουργίες Παχέος Εντέρου: Αποθηκεύεται προσωρινά το άπεπτο υλικό. Γίνεται απορρόφηση νερού, αλάτων και βιταμινών.
• Συμβιωτικά Βακτήρια: Κάποια βακτήρια στο παχύ έντερο παράγουν βιταμίνες, με σημαντικότερη τη βιταμίνη Κ, η οποία απορροφάται και συμβάλλει στην πήξη του αίματος.
• Τελικές Διαδικασίες:
o Απορρόφηση: Μεταφορά των απλών υλικών από το έντερο στην κυκλοφορία του αίματος.
o Αφομοίωση: Χρήση των απλών ουσιών (μικρομορίων) για να φτιάξει ο οργανισμός τις δικές του ουσίες.
o Αφόδευση: Αποβολή των άπεπτων ουσιών υπό μορφή κοπράνων από τον πρωκτό.