Μοσκώβ Σελήμ - Παράσταση της ΦΕΞ

Παράσταση του θεατρικού εργαστηρίου της ΦΕΞ.
Σε θεατρική διασκευή της Ελένης Δημητριάδου Εφραιμίδου από το ομώνυμο έργου του Γεωργίου Βιζυηνού.
Εμφανίζονται : Απόστολος Σοφιανός, Γιάννης Πατσιατζής, Δημήτρης Κατζελάκης, Γιάννης Γκορόγιας
Σκηνικά: Αλέξανδρος Δημητριάδης
Κουστούμια: Έρα Μεταξά
Φωτισμοί: Κώστας Κοντόπουλος
Επεξεργασία Ήχου: Βαγγέλης Παρασχίδης, Τίτος Λαμψίδης
Μουσική: Ομάρ Φαρούκ Τεκμπιλέκ
Οργάνωση Παραγωγής: Ρούλα Σεχλίδου, Ελένη Τσιάνη
Θεατρική Διασκευή - απόδοση: Ελένη Δημητριάδου Εφραιμίδου
Σκηνοθεσία: Πασχάλης Ξανθόπουλος
Παραγωγή: «οδός ονείρων» © 1997


σχετικά με τον Θεατρικό Βιζυηνό...
Το έργο του Βιζυηνού εντάσσεται ήδη, έστω και με αργό ρυθμό, στη θέση που του αρμόζει γιατί τα αληθινά βιβλία, όπως αναφέρει ο Γ. Σεφέρης, όπως και τα αληθινά λόγια, έχουν τη δική τους ανεξάρτητη μοίρα που δεν τ΄ ορίζει η βούληση του συγγραφέα τους΄ μια μοίρα καμωμένη με τύχη και οξυδέρκεια. Η ψυχική δύναμη και ο πλούτος των γνώσεων του Βιζυηνού εμπλουτίζουν τα έργα του και καθώς ο αναγνώστης ξεπερνά το πρώτο ορατό επίπεδο της «γλώσσας» και της «αστυνομικής πλοκής» μπορεί να εμβαθύνει σε μηνύματα και εικόνες ιδιαίτερα για το θέατρο που ξυπνούν έναν κόσμο διαφορετικό.
Σήμερα που συγγραφείς όπως ο Ιονέσκου, ο Μπέκετ και τόσοι άλλοι έχουν μυήσει τον κόσμο σε ένα είδος θεάτρου, όπου αυτό μπορεί νάναι ένα όχημα εξύψωσης, όπως αναφέρει ο Γκροτόφσκι και να χρησιμοποιεί τα μάτια του την ακοή του και τις αισθήσεις του, ως εστία της μνήμης του, για να μεταποιεί ο ίδιος το δράμα της σκηνής ως δράμα αναμνήσεων και φαντασιώσεων με ήρωες, σκιές του άλλοτε.
Στην προσέγγιση του έργου του Βιζυηνού από τη θεατρική του πλευρά, θα ήταν λυπηρό σήμερα μετά τα τόσα που έχουμε διδαχθεί από το σύγχρονο θέατρο ν΄ αντιμετωπίζουμε έργα ενός τέτοιου μεγέθους με φόρμες καθαρά συντηρητικές. Η ρεαλιστική μεταφορά ενός βιβλίου θα ήταν η ιδανική λύση για τους κουρασμένους «βιβλιόφιλους» που θα τους πρόσφερε μια όμορφη βραδιά με το λόγο να ακολουθεί τα πρότυπα του βιβλίου μα με αποτέλεσμα να αιχμαλωτίζει και να σβήνει τις ουσιοδώδες εικόνες του έργου.
Ο Μοσκώβ Σελήμ είναι ένα από τα έργα όπου οι δυνατότητες του συγγραφέα δεν κρύβονται περίτεχνα πίσω από φόρμες αλλά παρουσιάζονται καθαρά εκεί όπου ο Βιζυηνός ξεπερνά το λογοτεχνικό κείμενο και αγκαλιάζει το ψυχολογικό - φιλοσοφικό.
Στη σκηνή μπορεί να δει κανείς τον πραγματικό ήρωα, μπορεί κάλλιστα να δαμάσει αυτές τις σκιές που πλανιόνται στην έρημη χώρα και αυτά τα χωρικά πλαίσια να απλωθούν τόσο που να αγγίζουν τα Βαλκάνια ή και την Ενωμένη Ευρώπη... ενώ οι ήρωες από του παρελθόντος μετατρέπονται σε κριτές μιας πραγματικότητας που ο συγγραφέας με την οξυδέρκεια τους μας τους παρέδωσε ο φαντασία.
Θεωρώ λοιπόν πως κανείς δεν θ΄ ήθελε να στερήσει τη δύναμη αυτού του έργου και να την περιορίσει στα στενά πλαίσια μιας θεατροποιημένης παράστασης που θα απέδιδε τα γλωσσικά ιδιώματα και τα παράδοξα της εποχής ενώ το έργο αντιδρά αναζητώντας την πραγματική του μοίρα και στο θεατρικό χώρο.
Πασχάλης Ξανθόπουλος, Ξάνθη 1996