آموزش فصل ۵ زیست شناسی ۱ دهم تجربی | ساختار و عملکرد دستگاه دفع ادرار

مراحل تشکیل ادرار

تراوش : تراوش نخستین مرحله تشکیل ادار است. در این مرحله بخشی از پلاسما در نتیجۀ فشار خون از گلومرول خارج شده و به کپسول بومن وارد میشود.این فرایند را تراوش مینامند. هم ساختار گلومرول و هم ساختار کپسول بومن برای تراوش متناسب شده است. مویرگهای گلومرول از نوع منفذ دار هستند بنابراین امکان خروج مواد از آنها به خوبی فراهم است ، مولکول های بزرگ نمی توانند وارد کپسول بومن شوند.
برای اینکه فشارِ تراوشی به حدکافی زیاد باشد ساز وکار ویژه ای در نظر گرفته شده است. قطر سرخرگ آوران بیشتر از قطر سرخرگ وابران است و این، فشار تراوشی را در مویرگهای گلومرول افزایش میدهد .
اطراف گلومرول را کپسول بومن احاطه کرده است،کپسول بومن شامل دو دیواره است؛ یکی بیرونی و دیگری درونی. دیوارۀ بیرونی از یاخته های پوششی سنگ فرشی ساده و دیوارۀ درونی که با گلومرول در تماس است، ازسلول هایی به نام پودوسیت تشکیل شده است . هر یک از پودوسیتها رشته های کوتاه و پا مانند فراوانی دارد پودوسیتها با پاهای خود اطراف مویرگهای گلومرول را احاطه کرده اند. شکافهای باریک متعددی که در فواصل بین پاها وجود دارد به خوبی امکان نفوذ مواد را به دیوارۀ درونی فراهم میکند.

باز جذب: در تراوش، مواد براساس اندازه وارد گردیزه می شوند و هیچ انتخاب دیگری صورت نمیگیرد. بنابراین، هم مواد دفعی مثل اوره و هم مواد مفید مثل گلوکز و آمینواسیدها به نفرون وارد می شوند. مواد مفید دوباره باید به خون بازگردند. این مواد از طریق مویرگهای دورِلوله ای، دوباره جذب و به این ترتیب به خون وارد میشوند. این فرایند را بازجذب
می نامند.
.به محض ورود مواد تراوش شده به لولۀ پیچ خوردۀ نزدیک، بازجذب آغاز می شود، دیوارۀ لولۀ پیچ خوردۀ نزدیک از یک لایه بافت پوششی مکعبی تشکیل شده است که ریزپرز دارند. ریزپرزها سطح بازجذب را افزایش می دهند. به علت وجود ریزپرزهای فراوان در لولۀ پیچ خوردۀ نزدیک، مقدار مواد بازجذب شده در این قسمت از نفرون بیش از سایر قسمت هاست.
در بیشتر موارد، بازجذب فعّال است و با صرف انرژی انجام میگیرد؛ گرچه بازجذب ممکن است غیرفعّال باشد مثل بازجذب آب که با اسمز انجام می شود.

ترشح: ترشح در جهت مخالف بازجذب رخ میدهد و در آن موادی که لازم است دفع شوند از مویرگهای دورِلوله ای یا خودِ سلول های نفرون به درون نفرون می ریزند. این فرایند را ترشح ُمی نامند. ترشح در بیشتر موارد به روش فعّال و با صرف انرژی زیستی انجام میگیرد.



برای مشاهده فیلمهای بیشتر بیوفیلم را سابسکرایب کنید:
http://www.youtube.com/c/biofilmoffic...

برای دسترسی به جزوه و نمونه سوال از این درس بیوفیلم را در تلگرام دنبال کنید:
http://t.me/biofilm

برای دسترسی به تصاویر  با کیفیت و واضح از این مبحث بیوفیلم را در اینستاگرام دنبال کنید:
  / biofilm.official