تەحسین دوسکی فەرموودین نەوەوی 49 \ tahseen duske farmoden nawawe 49

عـن عمر بن الخطاب رضي الله عنه قال: قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم-: ( لو أنكم تتوكلون على الله حق توكله، لرزقكم كما يرزق الطير، تغدو خماصا، وتروح بطانا ).
رواه الترمذي
ژ عومه‌رێ كوڕێ خه‌ططابى خودێ ژێ رازى بت دبـێـژت: پێغه‌مبه‌رى سلاڤ لێ بن گۆت: ئه‌گه‌ر هوین ب دورستى خۆ بهێلنه‌ ب هیڤیا خودێ ڤه‌، ئه‌و دێ رزقێ هه‌وه‌ ده‌ت كانێ چاوا رزقێ طه‌یرى دده‌ت، سپێدێ برسى ده‌ردكه‌ڤت، وئێڤارى تێر دزڤڕت.
ترمذى ڤه‌دگوهێزت
ئه‌ڤ حه‌دیسه‌ بناخه‌یه‌ د مه‌سه‌لا خۆ هێلانا ب هیڤیا خودێ ڤه‌ دا، ئه‌وا ب عه‌ره‌بى دبێژنێ: (ته‌وه‌ككول)، وئـه‌و ئاشكه‌را دكـه‌ت كـو ته‌وه‌ككول ئێك ژ مه‌زنترین ئه‌گه‌رێن ب ده‌ستڤه‌ هاتنا رزقیه‌، وڕاستیا ته‌وه‌ككولێ ئه‌وه‌ دل یێ ڕاستگۆ بت ده‌مێ خۆ دهێلته‌ ب هیڤیا خودێ ڤه‌، وبزانت كو خودێیه‌ دشێت وى تشتى بگه‌هینتێ یێ مفایێ وى تێدا هه‌ى، وئه‌وه‌ دشێت وى تشتى ژێ بده‌ته‌ پاش یێ زیانا وى تێدا هه‌ى، ڤێجا ماده‌م هۆیه‌ بلا ئه‌و كارێ خۆ هلپسێرته‌ وى ب تنێ، وخۆ ب هێلته‌ ب هیڤیا وى ب تنێ ڤه‌.
وده‌مێ ئه‌م دبێژین: دڤێت مرۆڤ خۆ بهێلته‌ ب هیڤیا خودێ ب تنێ ڤه‌، مـه‌عـنـا ڤێ گۆتنێ ئه‌و نینه‌ هه‌ما ئه‌و ڕوینته‌ خوارێ، ووان ئه‌گه‌رێن ماددى ب كار نه‌ئینت یێ خودێ داناین وفه‌رمان ب جهئینانا وان كرى، وئه‌گه‌ر مرۆڤ هزرا خۆ د وێ نموونه‌یێ دا بكه‌ت ژى یا پێغه‌مبه‌رى سلاڤ لێ بن ئیناى ئه‌ڤ چه‌نده‌ بۆ مه‌ باش ئاشكه‌را دبت، طه‌یر ده‌مێ لێ دبته‌ سپێده‌ ویـێ بـرسـى، ئـه‌و د هێلینا خـۆ دا ناڕوینت، به‌لكى ده‌ردكه‌ڤت ودچت بۆ خۆ ل رزقى دگه‌ڕیێت، له‌و ئێڤارى دزڤڕته‌ هێلینا خۆ تێر.. مه‌عنا: هوین ژى گه‌لى مرۆڤان، وان ئه‌گه‌ران ب كار بینن یێن خودێ ئینانا رزقێ هه‌وه‌ پێڤه‌ گرێداى، به‌لێ گه‌له‌ك خه‌مێ ژ رزقێ پاشه‌ڕۆژێ نه‌خون، چونكى ئه‌و ل نك خودێ یێ نڤیسیه‌.
و ژ ڤێ حه‌دیسێ دیار دبت كو گه‌له‌ك مرۆڤ هه‌نه‌ ب دورستى خۆ ناهێلنه‌ ب هیڤیا خودێ ڤه‌، و د ته‌وه‌ككولێ ناگه‌هن، وهزر دكه‌ن هه‌ما ئه‌گه‌رێن ماددى ب تنێنه‌ رزقـى ب ده‌سـت خودانى دئێخن، وقه‌ده‌را خودێ یا د پشت ئه‌گه‌ران ڕا هه‌ى ژ بیر دكه‌ن، له‌و دێ بینى ئه‌و خۆ ب ئه‌گه‌ران ڤه‌ زێده‌ دوه‌ستینن، به‌لێ د گه‌ل هندێ ژى ئه‌و رزق ب تنێ دگه‌هته‌ وان یێ خودێ بۆ نڤیسى، و د حه‌دیسه‌كێ دا یا ترمذى ژ ئه‌نه‌سى ڤه‌دگوهێزت هاتیه‌ كو زه‌لامه‌كى پسیار ژ پێغه‌مبه‌رى سلاڤ لێ بن كر: ئه‌ز حێشترا خۆ گرێده‌م وبهێلمه‌ ب هیڤیا خودێ ڤه‌، یان به‌رده‌م وبهێلمه‌ ب هیڤیا خودێ ڤه‌؟ گۆت: گرێده‌ وبهێله‌ ب هیڤیا خودێ ڤه‌.
مفایێن حه‌دیسێ:
1- ئه‌گه‌ر مرۆڤ د هه‌مى كارێن خۆ دا خۆ بهێلته‌ ب هیڤیا خودێ ڤه‌، ئه‌و رزقێ وى دێ ده‌ت.
2- ته‌وه‌ككول مه‌عنا وێ ئه‌و نینه‌ مرۆڤ ئه‌گه‌رێن ماددى ب كار نه‌ئینت وهه‌ما ڕوینته‌ خوارێ وبێژت: خودێ رزقى دێ ده‌ت.
3- ئه‌وێ خۆ ب ئه‌گه‌رێن ماددى ب تنێ ژى ڤه‌ گرێده‌ت، مه‌عنا وى باوه‌رى ب قه‌ده‌را خودێ نینه‌.