Judaizm i chrześcijaństwo – religie siostrzane czy wrogie? / Prof. Stanisław Obirek

Wykład prof. Stanisław Obirka, Uniwersytet Trzeciego Wieku Collegium Civitas, 27 kwietnia 2020 [1h01min]

Nowy Testament nie jest tekstem natchnionym, ale odzwierciedleniem konfliktów różnych grup wewnątrz religii żydowskiej – mówi prof. Stanisław Obirek w nagraniu wykładu, który odbył się w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas. Uczony opowiada, co łączy chrześcijaństwo i judaizm oraz dlaczego obie religie, mimo wspólnych korzeni, rozeszły się.

Więcej: https://wszechnica.org.pl/wyklad/juda...

Prof. Obirek na wstępie czyni zastrzeżenie, że chrześcijaństwo i judaizm będzie analizował z perspektywy antropologa kultury, który jest zaciekawiony religią. Jak wyjaśnia, zasygnalizowanie tego uważa za niezbędne, bo w kraju takim jak Polska przyjęte jest, że o sprawach religii wypowiadają się jedynie osoby duchowne czy teologowie. Na początku prelegent zwraca również uwagę, że obie religie łączy wyjątkowa relacja. Nie ma bowiem drugiego takiego przypadku, żeby jedna wiara wyrosła z drugiej. Powoduje to, że między oboma religiami istnieje bardzo bliskie podobieństwo, ale też napięcie. Prelegent wskazuje, że wynika ono z faktu, że zwłaszcza w pierwszych wiekach chrześcijanie mieli za złe żydom, że nie zostali chrześcijanami.

Wykładowca deklaruje również, że nie zamierza mówić o chrześcijaństwie i judaizmie z perspektywy wyznawców którejkolwiek z religii, ale w sposób obiektywny. Prof. Obirek przedstawia jednak, jak tradycyjnie patrzą na siebie wyznawcy obu religii. Dla chrześcijan żydzi to ci, którzy nie uznali Jezusa jako mesjasza i wyjątkowości Pawła jako apostoła narodów. W skrajnym ujęciu zaś ci, którzy zabili Chrystusa i prześladowali apostołów. Według żydów z kolei, chrześcijanie „zawłaszczyli” Jezusa” i Pawła, wyzuwając ich z żydowskości.

W pierwszej części wykładu prof. Obirek opisuje, jak wyglądała religijność w czasach Jezusa. Prelegent wskazuje, że z perspektywy Imperium Rzymskiego judaizm, z którego Jezus wyrastał, był jedynie religią wyznawaną przez niewielką grupę etniczną. Sam Jezus zaś, od którego chrześcijaństwo się zaczęło, był jednym z wielu wędrujących kaznodziejów. Establishment żydowski tworzyli kapłani w świątyni, saduceusze czy król Herod. Wykładowca podkreśla, że uświadomienie sobie tego jest fundamentalne dla zrozumienia, co stało się później.

Prelegent wyjaśnia, że wędrowni kaznodzieje to nikt inny, jak mający złą sławę faryzeusze (przymiotnik pochodzący od tego słowa oznacza obłudę). Wówczas jednak była to najbardziej poważana, charyzmatyczna, przedkładająca oddanie religii ponad dobra doczesne grupa. Prof. Obirek zaznacza, że to właśnie z nimi Jezus prowadził dysputy o zasadach wiary żydowskiej. Prelegent podkreśla, odwołując się do ewangelii, ze przesłanie Jezusa również było skierowane do wykluczonych i ubogich. Ci, którzy mieli cokolwiek do stracenia, za Jezusem nie szli. Jednocześnie prof. Obirek zwraca uwagę, że chrześcijaństwo i judaizm nie były od siebie oderwane. Jezus nawiązywał w swoim nauczaniu do religii żydowskiej i nie można go w pełni zrozumieć bez znajomości Starego Testamentu. Prelegent w celu lepszego zrozumienia tego kontekstu poleca lekturę książek Gezy Vermesa, zwłaszcza „Jezus Żyd”.

W drugiej części wykładu prof. Obirek rozważa, czy Nowy Testament należy traktować jako zapis życia żydowskiej sekty czy dokument założycielski chrześcijaństwa. Jak wyjaśnia, historycy rzymscy z I i II w. postrzegali chrześcijaństwo właśnie jako odłam religii żydowskiej. W tym kontekście należy czytać według prelegenta listy apostoła Pawła, które uznaje za najważniejszą część Nowego Testamentu. Jak mówi, do niedawna można było je traktować jak teksty człowieka, który przeżył głęboką konwersję religijną. Przeczą jednak temu ustalenie historyków i teologów żydowskich, jak wspomniany wcześniej Vermes czy Daniel Boyarin. W świetle ich badań, Pawła należy raczej traktować jako osobę, której zamierzeniem było reformować judaizm.

Prelegent podkreśla, według ostatnich ustaleń ewangelii nie można traktować jako „tekstów, które spadły z nieba jako natchnienie”. Uznać je należy jako świadectwo konfliktów różnych grup społecznych. Tym należy, jak zaznacza wykładowca, tłumaczyć ich antyżydowski charakter. Prof. Obirek zwraca uwagę, że fundamentalne dla zrozumienia stosunku łączącego chrześcijaństwo i judaizm są pisma z Qumran, odkryte pod koniec lat 40. XX w. Wynika z nich, że chrześcijanie byli jedną z grup żydowskich, która „na nowo przeżywała swoja wiarę w Boga jedynego”.

Prof. dr hab. Stanisław Obirek - teolog, historyk, antropolog kultury i były jezuita

Znajdź nas:
   / wszechnicafww  
  / wszechnicafww1  
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---h...
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/

#utwcc #judaizm #chrześcijaństwo #religia