Narodziny Jezusa - sprawdzamy wersję Ewangelii Mateusza

Doceń naszą pracę i postaw nam kawę! https://buycoffee.to/podcasthistorykow ☕

Pytanie, czy opowieść o narodzeniu Jezusa w Ewangelii Mateusza jest przekazem historycznym, któremu nadano cechy legendy, czy też legendą, którą próbowano zakorzenić w historii nurtowało historyków i biblistów od dawna. Jak gatunkowo zaklasyfikować tę opowieść? Czy mamy do czynienia z chrześcijańskim midraszem, czy topiką dybania na życie przyszłego króla? Czy i z jakich źródeł korzystał autor Ewangelii Mateusza? Jaki by cel powstania opowieści - przekazanie historii czy udowodnienie wypełnienia się proroctw? Czy rzeź niewiniątek rzeczywiście miała miejsce? Na te i inne pytania znajdziecie Państwo odpowiedź w świątecznym odcinku naszego podcastu.

Co znajdziesz w odcinku?
00:00:00 Wstęp
00:00:22 Pierwsze zdanie Ewangelii Mateusza - klucz do interpretacji?
00:08:07 Początek opowieści o narodzeniu Jezusa w Ewangelii Mateusza
00:11:23 Specyficzne cechy opowieści - "ewangeia dzieciństwa"?
00:17:20 Różnice pomiędzy Ewangelią Mateusza i Łukasza w opisie okoliczności narodzin
00:23:53 Gatunek literacki, inspiracje i ewentualne źródła opowieści
00:59:32 Motyw rzezi niewiniątek i jego literackie korzenie
01:19:44 Okoliczności narodzenia Jezusa jako wypełnienie proroctw. Mateuszowa kreacja proroctwa, którego nie ma w Biblii hebrajskiej (!)
01:35:13 Zakończenie

Autorzy Podcastu:
Sławomir Poloczek, historyk starożytności (doktorat na Wydziale Historii UW), specjalizujący się w badaniach nad dziejami religii hebrajskiej, wczesnym chrześcijaństwem i relacjami obu wobec "pogańskich" kultur ościennych. Publikacje naukowe: https://uw.academia.edu/S%C5%82awomir...

Piotr Łapiński, historyk niepraktykujący, pasjonat historii i dobrych opowieści.

Źródła i literatura przedmiotu (wybór):
Novum Testamentum Graece et Latinae, ed. E. Nestle, K. Aland, B. Aland et al., (wyd. 26) Stuttgart 1979
Biblia Hebraica Stuttgartensia, ed. K. Elliger, W. Rudolph et al., A. Schenker, Stuttgart 1997
Septuaginta, ed. A. Ralhfs, popr. R. Hanhart, Stuttgart 2006
Biblia Tysiąclecia online
Septuaginta, tłum. R. Popowski, Warszawa 2013
Testament Mojżesza: wprowadzenie oraz przekład z objaśnieniami, tum. oprac. M. Parchem, Collectanea Theologica 76/2 (2006), s. 79-103
Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, tłum. Z. Kubiak, J. Radożycki, Poznań 1962
Hezjod, Narodziny bogów (Theogonia). Prace i dni. Tarcza, tłum. J. Łanowski, Warszawa 1999
Herodot, Dzieje, tłum. S. Hammer, Warszawa 2015
Marek Junianus Justynus, Zarys dziejów powszechnych starożytności na podstawie Pompejusza Trogusa, tłum. I. Lewandowski, Warszawa 1988
Apollodor, Biblioteka opowieści mitycznych, tłum. T. Mojsik, Wrocław 2018
Pauzanisz, W świątyni i w micie; U stóp boga Apollona, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Wrocław 1973 i 1989
Swetoniusz, Żywoty cezarów, Wrocław 1987
Makrobiusz, Saturnalia. Uczty i rozmowy, t. I, tłum. oprac. T. Sapota, Wrocław 2019
The Assumption of Moses. A Critical Edition With Commentary, ed. J. Tromp, 1992
J. Kudasiewicz, Biblia, historia, nauka. Rozważania i dyskusje biblijne, Kraków 1986
J. Naumowicz, S.J. Voicu, Przed żłóbkiem. Magowie i pasterze w tradycji antycznej, Kraków 2019
D. Lewandowska, Ciąża mnoga i wieloraczki w starożytności, Warszawa 2021
A. Paciorek, Ewangelia według świętego Mateusza. Rozdziały 1-13 (Nowy Komentarz Biblijny), cz. 1, Częstochowa 2021
C.G. Fernández, Mateo Evangelista en Macrobio, Sat. II 4, 11?, Emerita 49/2 (1981), s. 361-363
T. Huys, The Tale of Hero who was expose at Birth in Euripidean Tragedy. A Study of Motifs, Leuven 1995
R.E. Brown, The Birth of the Messiah: A Commentary on the Infancy Narratives in the Gospels of Matthew and Luke, 1997
U. Luz, Matthew 1-7, transl. J.E. Crouch, Minneapolis 2007
G. Vermes, Nativity-Passion-Resurrection, London 2008
M. Kidger, The Star of Bethlehem, Princeton 2017
I. Prchlík, The Murder of the Innocents in the Saturnalia and the Religion of Macrobius, Klio 99/1 (2017), s. 266-270


Tagi: Stary Testament, Jezus, Historia, Mateusz, Łukasz, Ewangelia, rzeź niewiniątek, Józef Flawiusz, historyczny Jezus, starożytność, wczesne chrześcijaństwo, Boże Narodzenie, Betlejem, Nazaret, Herod, Herod Wieki, Egipt, Józef, Maria, narodziny Jezusa, Mędrcy ze Wschodu, trzej królowie,